چکیده:
لباس و پوشاک در هر قوم و ملتی بیانگر مراتب و جایگاه اجتماعی اشخاص در آن جوامع می باشد و
عامل مهمی برای تحقیق در مورد فرهنگ، تاریخ و تمدن یک جامعه می با شد. پو شاک که از نمودهای
فرهنگی در زندگی انسان ها ست در ادوار گوناگون تاریخ دچار دگرگونی هایی گ شته و همواره دارای
تنوع چشمگیر بوده است. بررسی پوشاک هر دوره می تواند یکی از پرارزشترین منابع برای شناخت
و درک توده های مختلف باشد. در عصر حکمرانی تیموریان که از ادوار مهم و تاثیرگذار در تاریخ
ایران بوده است به رغم نابسامانی و منازعات داخلی تغییرات قابل توجهی در فرهنگ و تمدن ایران به
صورت آشکار پدید آمد. در این دوره به دلیل انتقال صنعتگران و هنرمندان از مناطق مفتوحه به
سمرقند زمینه رشد پوشاک نیز فراهم شد. هدف این مقاله بررسی تن پوش های مردان در دوره
تیموریان می باشد که از برخی جنبه های فرهنگی یکی از دوره های درخشان در تاریخ ایران بوده است. با
توجه به رونق هنر نگارگری در این دوره، مشاهده نگارگری های کتب تاریخی آن دوره مهمترین شیوه
در برر سی های این مقاله می با شد. چنین به نظر می ر سد که این نگاره ها جزئیات قابل توجهی در رابطه
با تن پوش هایمردان در آن دوره به نمایش می گذارند. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی می باشد و مطالب حاضر به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده ا ست. سوال اصلی این ا ست که تن پوش مردان در عصر تیموری از چه ویژگی هایی برخوردار بوده است؟
خلاصه ماشینی:
در کتاب پوشــاک ایرانیان از چهارده قرن پیش تا آغاز دوره شاهنشاهی پهلوی، اثر ضیاءپور، در بخشی با عنوان پوشاک مردم ایران در سده های هشتم و نهم (دوره تیموریان )، تنها از نقوش موجود در آثار نگارگری برای بررسی پوشاک عصر تیموری بهره گرفته شده است و هیچ گونه استنادی به منابع مکتوب عصر تیموری نشده است .
(کلاویخو، (237:1344 جبه : جامۀ بلند و گشاد با آستین های بلند بود که مردان آن را روی همۀ تن پوش های خود میپوشیدند و کیفیت آن به مقام افراد بستگی داشت .
(شریعت پناهی، ٣٣٣:١٣٧٢) (تصویر ٧) بیت زیر از نظام قاری حاکی از آن است که جبه همراه با پیراهن مورد استفاده قرار می گرفته است : جبۀ بی پیرهن بدان ماند که بپوشی قبای بی شلوار (قاری یزدی،٢٣:١٣٠٣) طبق گفتۀ ابن بطوطه ، از جمله لباس های شیخ قطب الدین اصفهانی جبه سفید گشادی بود که هزار میخی نامیده می شد.
(کاشفی سبزواری، ١٧٨:١٣٥٠) نتیجه گیری در این مقاله تلاش شد تا چگونگی تن پوش های زنانه و مردانه در عصر تیموریان مورد بررسی قرار گیرد.
از تن پوش های اصـلی مردان در این دوره پیراهن و قبا بود که هر یک انواع مختلفی داشـــت .
اغلب پوشش های این عهد در جهت نمایش تجملات و تنوع چشمگیر تزئینات طراحی شده است ؛ به گونه ای که حتی تا چهار لایۀ رنگی لباس بر روی هم قرار میگرفته و وجه تمایز آن ها علاوه بر تفکیک رنگی به مدد عناصری چون دور سینه ، آستین ها و لبۀ پایینی نیم تنه ها آشکار میشده است .