چکیده:
فناوری و آخرین دستاوردش، فناوری اطلاعات، نقشی گسترده و چشمگیر در قلمروهای گوناگون زندگی آدمی از جمله تعلیم و تربیت داشته و افقها و تنگناهای آن از جنبههای مختلف از جمله تربیت اخلاقی قابل کنکاش و ارزیابی است. از اینرو، هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین و ارزیابی افقها و تنگناهای فضای مجازی و اینترنت بر تربیت اخلاقی است. سوالات پژوهش از این قرارند: چه رابطهیی بین فضای مجازی و اینترنت با تربیت اخلاقی وجود دارد؟ افقها و تنگناهای فضای مجازی و اینترنت بر تربیت اخلاقی کدامند؟ روش پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی و از نوع تحلیل محتوای کیفی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که مهمترین افقهای فضای مجازی و اینترنت شامل دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی مربوط به تربیت اخلاقی، آموزش مجازی مسائل اخلاقی، ایجاد همکاری و افزایش روحیة اجتماعی، وجود تعدد و تنوع فرهنگی، تقویت خرد جمعی و بیان آزادانة عقاید و افکار میباشد. همچنین مهمترین تنگناهای آن شامل ساختشکنی، افزایش انزوای اجتماعی، خطر شکلگیری هویتهای نابهنجار، به خطر افتادن آموزش ارزشهای مهم انسانی، هویتزا بودن بجای هویتساز بودن، ایجاد صمیمتهای مجازی، رواج فرهنگ هرزهنگاری و نقص حریم شخصی افراد است.
خلاصه ماشینی:
"کلیدواژگان فضای مجازی اینترنت تربیت اخلاقی شبکههای اجتماعی مقدمه فناوری 3 و آخرین دستاوردش، «فناوری اطلاعات» 4 نقش گسترده و چشمگیری در قلمروهای گوناگون زندگی آدمی از جمله تعلیم و تربیت داشته است.
( 160 ) اما اینکه نظام تعلیم و تربیت ایران با بکارگیری و رعایت کدام رویکردها، اصول و روشها میتواند به تربیت اخلاقی کودکان و نوجوانان در مواجهه با چالشهای نفوذ اینترنت و شبکههای اجتماعی اقدام کند، سؤالی مهم و حیاتی است که تنها با نگاهی محققانه و فلسفی میتوان به پاسخ آن رسید.
( 162 ) اینترنت و شبکههای اجتماعی در کنار مزایا و افقهای بسیاری که ایجاد کرده است، معایب و تنگناهایی نیز دارد که عدمآگاهی و آشنایی کامل با آنها میتواند آسیبهایی را برای تربیت اخلاقی کاربران بوجود آورد.
( 189 ) اینترنت و شبکههای اجتماعی فراروی حوزة تعلیم و تربیت و بخصوص تربیت اخلاقی، چشماندازهای جدیدی را گشوده است که این چشماندازها بنوبة خود هرکدام بنحوی افقها و چالشهای متعددی را برای عناصر تشکیلدهندة تربیت اخلاقی فراهم آوردهاند.
اینترنت و شبکههای اجتماعی دنیای «خوب، بد و زشت» را وارد فضای خانوادگی کرده( 205 ) و بطور غیرمنتظره، دسترسی به تصاویر هرزهنگارانه و مستهجن را فزونی بخشیده است و بتبع آن، اعتیاد هرزهنگاری یعنی «شرایطی که به بیشاستفاده یا سوءاستفاده از هرزهنگاری منتج میشود» شکل گرفته و در نتیجه، مرزهای میان دنیای واقعی و دنیای مجازی برای کاربران مخدوش شده و فرد دچار تعارضات اجتماعی و شخصیتی میشود."