چکیده:
زنان عشایر همواره در فعالیتهای روزمره نقش شایانتوجهی داشتهاند، اما با اجرای سیاست اسکان و دگرگونی زندگی عشایر کوچنده، و بهدنبال آن نقش و کارکرد زنان عشایر نیر تغییر و تحول کرده است. آنچه در عمل اتفاق میافتد، فروپاشی از یکسو و اسکان خودجوش و هدایتشده از سوی دیگر است. در این روند، بهطورکلی نهتنها وضعیت کوچندگان، بلکه نقش زنان عشایری بهطور خاص، بهدلیل ماهیت زندگیشان وخیمتر شده است و نقش زنان در تأمین معاش خانواده نیز بهشدت کاهش مییابد. این تحقیق از نوع توسعهای-کاربردی است. جامعۀ آماری، شامل پنج سامانۀ اسکانیافته شهرستان زابل واقع در سیستان با 250 خانوار است. با استفاده از فرمول کوکران از طریق نمونهگیری تصادفی، همسران 141 سرپرست خانوار انتخاب شد، که بهدلیل دوری سامانهها از هم و مشکلات ناشی از دسترسی به آنها از 124 زن پرسش شده است. برای جمعآوری دادهها دو پرسشنامه طراحی شد. پرسشنامۀ اول توسط زنان عشایر و پرسشنامۀ دوم توسط خبرگان محلی پر شده است.با توجه به بررسی تطبیقی از دو مقطع قبل و بعد اسکان، وضعیت عمومی عشایر اسکانیافته نامناسب است و نقش زنان عشایر در تولید فرآوردههای لبنی و صنایعدستی پس از اسکان تضعیف و درآمد خانوار نیز کاهش یافته است. بهعبارتی بین تضعیف نقش تولیدی زنان و درآمد خانوار، رابطۀ معنیداری وجود دارد. براساس یافتهها میتوان گفت که سیاست اسکان عشایر در سامانههای مورد مطالعه موفقیتآمیز نبوده است.
خلاصه ماشینی:
این بازخورد درمورد عشایر مورد مطالعۀ (سیستان ) بیش تر صدق می کند، زیرا علاوه بر موارد کلی تأثیرگذار، وقوع خشکسالی های اخیر (نیمۀ دوم سال ١٣٧٧ و استمرار آن تا سال ١٣٨٦) بر علت افزوده شده و مراتع آنان را در ییلاق (خراسان جنوبی) و قشلاق (دشت سیستان ) از بین برده است (غفاری ، ١٣٧٠: ٨٦)؛ بنابراین ، عشایر سیستانی طی این سال ها در تنگناهای محیطی و تهدیدهای انسانی و در معرض فروپاشی بیشتری قرار گرفته اند (بریمانی ، ١٣٨٢).
ارزش تولید صنایع دستی توسط زنان عشایری طی یک سال به تومان (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : نگارندگان در یک نگاه کلی ، ارزش تولیدی ناشی از مجموع فعالیت های زنان عشایر سیستانی برای قبل از اسکان برابر ٤٥٦،٦٣٠،١٠٠ تومان بوده است .
, 2005, Participatory Evaluation of the Nomads Habitation Plans, Case Study: Shibloo Plain in West Azerbaijan Province, IN: Set of National Conference Article ofNomads Organizing Society of Iran, Ordibehesht 2004, Organization of Nomads Afairs of Iran, Vol. 1, No. 1, PP.
et al, 2005, Evaluation of Economic, Social and Cultural Impacts of Nomads Habitant Centers, IN: Set of National Conference Article of Nomads Organizing Society of Iran, Ordibehesht 2004, Organization of Nomads Afairs of Iran, Vol. 1, PP.