چکیده:
هدف از پژوهش حاضر مقایسه تاثیر درمان شناختی- رفتاری مارلات و معنادرمانی بر پیشگیری از بازگشت و کاهش ولع زنان وابسته به مواد بود. در یک پژوهش نیمه آزمایشی 45 زن مصرف کننده مواد که دوره سمزدایی را با موفقیت در مرکز درمان اجتماعمدار بانوان تهران به پایان رسانده بودند، با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (15 نفر در هر گروه) و یک گواه (15 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایشی شناختی رفتاری به مدت 12 هفته و گروه آزمایشی معنادرمانی به مدت 10 هفته تحت درمان قرار گرفتند. گروه گواه در طول این مدت درمانی دریافت نکردند. آزمودنیها توسط مقیاس پیشگیری از بازگشت گورسکی (1989) و مقیاس کاهش ولع فرانکن و همکاران (2002) و نیز آزمایش ادرار ارزیابی شدند. نتایج تجزیه و تحلیل کواریانس تکمتغیری و چندمتغیری نشان دادکه تفاوت معناداری بین دو گروه آزمایش در ولع مصرف و بازگشت به مواد در مرحله پس آزمون وجود دارد، ولی در مرحله پیگیری اثربخشی معنادرمانی ماندگار نبود. همچنین نتایج آزمون خی دو نشان داد که تفاوت معناداری در فراوانی بازگشت وجود دارد. نتایج نشان داد که درمان شناختی- رفتاری مارلات و معنادرمانی در کاهش ولع مصرف و پیشگیری از بازگشت زنان معتاد موثر است
The purpose of current research was to compare the effectiveness of Marlatt cognitive behavioral model and logo-therapy on craving and relapse prevention in females with substance dependency. In a semi-experimental study, 45 women with diagnosis of substance dependency who were successfully detoxified in Tehran therapeutic community of women Center were divided in two experimental groups (each including 15 people) and one control group ( including 15 people). They were selected by convenience sampling method. The experimental groups received specific trainings and treatments (Marlatt cognitive behavioral method 12 sessions in 12 weeks, logothrapy 10 sessions in 10 weeks), while the control group did not receive any training at the same time. All subjects were assessed through Gorsci (1989) relapse prevention scale and Franken and colleagues (2002) craving reduction scale and urine test. Results of multivariate and univariate covariance analysis showed that there is a significant difference between experimental and control groups in relapse prevention and craving in post-tests, while logo-therapy was not permanent in follow-ups. The results of chi square tests showed that there is a significant difference between the two groups regarding relapse. The results indicated that Marlatt cognitive- behavioral training and logo-therapy were effective in relapse prevention and craving reduction in females with substance dependency.
خلاصه ماشینی:
نتايج تجزيه و تحليل کواريانس تک متغيري و multivariate and univariate covariance analysis showedthat there is a significant difference between چندمتغيري نشان دادکه تفاوت معناداري بين دو گروه آزمايش experimental and control groups in relapse preventionدر ولع مصرف و بازگشت به مواد در مرحله پس آزمون وجود and craving in post-tests, while logo-therapy was notpermanent in follow-ups.
نتايج نشان داد که درمان شناختي - therapy were effective in relapse prevention andcraving reduction in females with substance رفتاري مارلات و معنادرماني در کاهش ولع مصرف و پيشگيري از بازگشت زنان معتاد موثر است .
Key words: Marlatt cognitive behavioral model, logo-therapy, relapse prevention, craving, substance واژه هاي کليدي: مدل شناختي-رفتاري مارلات ، معنادرماني، پيشگيري از بازگشت ، ولع مصرف ، وابستگي به مواد dependency ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ * نويسنده مسئول : استاديار گروه روانشناسي و علوم تربيتي.
اين در حالي است که به طور کلي تحقيقات متعدد نقش مثبت معنويت را در سلامت روان مورد بررسي قرار داده اند و تحقيقاتي نيز در اين رابطه وجود دارد که نتايج متناقضي (کرنتزمان و همکاران ، ٢٠١٢) دارند که ضرورت انجام تحقيقات بيشتر را نشان ميدهد با توجه به اين مطلب که در دو روش روان درماني ذکر شده سعي شده است که به مسائل بيماران از جنبه هاي مختلف به آسيب شناسي توجه شود، فهميدن اين موضوع که تاثير کدام يک از اين دو روش روان درماني بر کاهش ولع و پيشگيري از بازگشت زنان معتاد موثر است ، با انجام پژوهش حاضر ميسر ميگردد.