چکیده:
مصونیت پارلمانی نمایندگان مجلس در قوانین اکثر کشورها، امر پذیرفته شدهای است. این مصونیت به دو شکل تجلی مییابد: شکل اول بهصورت "عدم مسئولیت" و به این معناست که نماینده در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهار نظر، کاملاً آزاد است و به سبب آن تعقیب و توقیف نمیشود. شکل دوم بهصورت "تعرضناپذیری" است؛ بدین معنا که اگر نماینده مرتکب جرمی شود، تعقیب او با اجازه و تصویب مجلس ممکن خواهد بود. در ایرانِ بعد از انقلاب، در جریان تصویب قانون اساسی، اکثر اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی با اصل "تعرضناپذیری" مخالف بودند و آن را مخالف اصل "تساوی افراد در برابر قانون" و معارض با "احکام اسلام" میدانستند. بدین ترتیب در اصل 86 قانون اساسی، فقط "عدم مسئولیت" نمایندگان منعکس شد. دربارهی حدود "عدم مسئولیت" نیز بین حقوقدانان اختلافنظر وجود دارد. برخی معتقدند که عدم مسئولیت، جرایم را دربر نمیگیرد. شورای نگهبان در نظریهی تفسیری خود، نظریهی اخیر را پذیرفته است. برخی دیگر معتقدند که "عدم مسئولیت" شامل جرایمی که در راستای ایفای وظایف نمایندگی است، میشود. ما در این مقاله این نظر اخیر را با توجه به قاعدهی تناسب حکم و موضوع پذیرفتهایم.
خلاصه ماشینی:
این مصونیت به دو شکل تجلی مییابد: شکل اول بهصورت "عدم مسئولیت" و به اینمعناست که نماینده در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهار نظر، کاملاً آزاد است و بهسبب آن تعقیب و توقیف نمیشود.
» (ورعی (طرح پیشنهادی قانون اساسی از طرف سازمان انقلابی)، زمستان 1390: 928) اصل 96: «نمایندگان مجلس را نمیتوان بهمناسبت عقایدی که در مجلس اظهار کرده یا رأیی که در مقام ایفاء وظایف نمایندگی خود دادهاند، تعقیب یا توقیف کرد؛ ولی هرگاه نمایندهای مرتکب جرم مهم مشهودی شود، بلافاصله مورد تعقیب قرار میگیرد.
» بررسی مصونیت پارلمانی در قانون اساسی فعلی بر اساس اصل ۸۶ قانون اساسی، آزادی بیان نمایندهی مجلس در دو مرحله پذیرفته شده است.
همچنین، عدم مسئولیت "مطلق" است؛ یعنی تمام اظهارنظرهای نماینده که در مقام ایفای وظایف نمایندگی باشد (از جمله نطق قبل از دستور، بحثهای داخل دستور، مباحث جلسات کمیسیونها، اظهاراتی که برای اعمال اصل 84 قانون اساسی انجام میشود) 1 چه در مجلس و چه در خارج مجلس، را دربر میگیرد.
Keywords: Strike, Islamic Government, Permission, Jurisprudential Principles Gnostic Principles of Political Thought of Imam Khomeini (ra) Mohammad Javad Rudgar 20 Abstract Gnosis in thinking of Imam Khomeini (ra) is recognition of absolute reality and existential proximity to him, which is being realized and understood with an overview of plurality and unity just as politics is strategy in doctrines of Imam Khomeini (ra) and community is reorganized based on teachings of pure Islam aimed at administering the right and achievement of social justice.