چکیده:
زنان شاغل در فرایند مادری با مسائل و چالشهای عدیدهای مواجهند. آنها با مادرشدن، در معرض نقشهای چندگانه و فشارهای ناشی از آنها قرار میگیرند. در این راستا، هدف از این مقاله فهم ادراک و تجربیات زنان شاغل تحصیلکردة دانشگاهی از فرایند مادری و چالشهای مرتبط با آن است. روش پژوهش، کیفی و مشارکتکنندگان 30 زن 20 تا 40 سالة متأهل و شاغل با تحصیلات دانشگاهی در شهر تهران هستند که در زمان مصاحبه یک فرزند داشتند و مادری را تجربه کردهاند. دادهها با استفاده از فن مصاحبة عمیق گردآوری، و به شیوة تحلیل محتوای متعارف تحلیل شده است. نتایج پژوهش در چهار مقوله شامل پارادوکس سختی و لذتبخشی مادری، هویتیابی نقشی چندگانه، فشار نقشی مادری و شاغلی و موانع شغلی مادری و فرزندآوری استخراج و بحث شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد زنان شاغل تحصیلکرده بهدلیل داشتن مسئولیتهای چندگانه اعم از مادری، همسری، شاغلی و در برخی موارد حتی دانشجویی و فراهمنبودن حمایتهای اجتماعی و خانوادگی لازم، همچنین تجربة مادری بهمراتب سختتر و مسائل و چالشهای بیشتری در این زمینه، در مقایسه با سایر زنان با مشکلات بیشتری مواجهند. بهطورکلی، با وجود همة مشکلات پیش روی زنان شاغل مادری برای آنان اهمیت و ارزش بالایی دارد، اما این نیاز و ارزش با توجه به شرایط شغلی و اجرانشدن سیاستها و برنامههای حمایتی از مادران شاغل عمدتاً در یک فرزند خلاصه میشود.
Employed women face with a lot of difficulties and challenges in their motherhood process. The employed mothers usually have multiple roles, and they might be under the pressures of all these roles. In this paper, we aim to understand the perceptions and experiences of employed women from the motherhood process and the challenges associated with it. Using the qualitative research and in-depth interviews with 30 highly educated employed and married women, who are between 20 to 40 years old in Tehran city, the data gathered. The collected data has been has been analyzed via a conventional qualitative content analysis approach. The results of research are derived and discussed in four categories including: the difficulty and joyfulness paradox of the motherhood, multiple roles identity of the motherhood, the roles pressures of being both a mother and an employee, and the carrier barriers to the motherhood and childbearing. The findings indicated that employed and educated women experience more difficulties and challenges compared with the other mothers due to having multiple responsibilities as a mother, a wife, an employee and in some cases even as a student. Moreover, these women suffer from lack of necessary social and family supports. In general, despite all the problems that employed women are facing with them, they consider motherhood as an important and valuable concept. However, this value is mainly lead to having only one child due to the job conditions and lack of implementation of policies and support programs for these women.
خلاصه ماشینی:
Childbearing بنابراين ، زنان به دليل مقتضيات زمانۀ خود علاقه مند يا ناچار به مشارکت در بازار کار هستند و از آنجا که وظيفۀ توليدمثل و فرزندآوري به صورت طبيعي بر عهدة آنان است ، داشتن نقش هاي چندگانه ١ در يک زمان واحد ميتواند سبب تأثيرگذاري منفي بر نقش و فرايند مادري ٢ شود؛ از اين رو، هدف از مقالۀ پيش رو فهم ادراک و تجربيات زنان شاغل تحصيل کرده دانشگاهي از فرايند مادري و چالش هاي مرتبط با آن با استفاده از انجام پژوهشي کيفي در شهر تهران است .
برخي (حدود يک سوم ) از مشارکت کنندگان با توجه به شرايط شغلي و کاري خود، مادري را دوست نداشته و آن را تنها نتيجۀ اجبار محيطي (نظير اجتناب از ننگ نازابودن ، عشق به همسر و فشار اطرافيان ) ميدانستند؛ براي نمونه ، در اين خصوص يکي از مشارکت کنندگان ميگويد: «من خيلي به بچه دار شدن فکر نميکردم و خيلي رؤياي مادرشدن نداشتم «اما چون عاشقانه ازدواج کردم و همسرم را دوست داشتم و همسرم نيز فرزند دوست داشت به خاطر همسر مادر شدم » (سمانه ، ٣١ ساله ).
از اين رو در مقايسۀ مادران امروز و گذشته ميتوان نتيجه گرفت که مادران امروز امکانات رفاهي بيشتري دارند و نيازي نيست به اندازة زنان قديم از جسمشان کار بکشند، اما به دليل تحصيلات و آگاهي بيشتر گزينه هاي بيشتري براي زندگيشان پيش رو دارند، درنتيجه مثل گذشته فکر نميکنند که بايد همۀ زندگيشان در خانه داري و فرزندآوري خلاصه شود و لازم است به تعالي استعدادها و تواناييهاي دروني خود نيز اهميت دهند ضمن اينکه به دليل حجم بسيار مشکلات اقتصادي و اجتماعي ناگزيرند پابه پاي مردان براي تأمين معاش زندگي تلاش کنند و ديگر تنها زن خانه داري نباشند که بتواند تمام طول روز خود را صرف رسيدگي خانواده اش کند.