چکیده:
در عرصه بینالملل تسلط و کنترل بر منابع انرژی مؤلفه عمده قدرت محسوب میشود. روسیه به عنوان یکی از بازیگران اصلی بازار انرژی جهانی در حوزههای تولید، صادرات و ترانزیت، دارای نقش موثری است. با نگاهی به راهبرد انرژی روسیه برای سال 2035 و در نظر داشتن تحولات بازار انرژی، ثبات بازار و حفظ بالاترین قیمت نفت از اولویتهای سیاست خارجی این کشور محسوب میشود. بهنظر میرسد، فدراسیون روسیه به دنبال آن است تا از انرژی به عنوان ابزاری سیاسی برای بازسازی قدرت و بازیابی اعتبار بینالمللی خود بهره برداری نماید. در دیگر سو، اوپک به عنوان مهمترین سازمان بین المللی صادرکننده نفت، همواره نقش مهمی در بازار انژری جهانی داشته، لیکن تحت تاثیر متغییرهای مختلفی از جمله سیاستهای انرژی کشورهای تولیدکننده غیر عضو بوده است. رقابت یا همکاری؟ درک روسیه از اوپک نسبت به چند سال گذشته متفاوت شده و به جای رقابت بر سر فروش نفت به همکاری در چارچوب سازوکارهای دسته جمعی از جمله کاهش تولید با هدف کنترل قیمت جهانی روی آورده است. از اینرو، مقاله حاضر به این پرسش پاسخ میدهد که راهبرد انرژی روسیه در قبال اوپک چگونه است و چه تأثیری بر الگوی تعامل خود با اوپک گذارده است؟ در پاسخ به نظر میرسد، روسیه با آگاهی از ظرفیتهای انرژی خود قادر به تاثیرگذاری بر جایگاه اوپک در بازار جهانی انرژی بوده به گونهای که ضرورت همکاری دو بازیگر بیش از پیش آشکار گردیده و الگوی تعامل جدیدی میان دو بازیگر شکل گرفته است. در تحلیل فرضیه حاضر از مضامین و مفروضات نظریه بازیها مبتنی بر حاصل جمع غیر صفر بهره بردهایم. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانهای و فضای مجازی است.
خلاصه ماشینی:
از ایـن رو در حـال حاضر روسیه به عنوان یک تولید کننده بزرگ انرژی به تنهایی نمـی توانـد سیاسـت هـای خـود را بدون توجه به وضعیت بازار جهانی انرژی و سیاست های اوپک تنظیم کند و به همین دلیل تـلاش می کند تحت تاثیر گزاره های نظریه بازی ها (بازی با حاصل جمع غیر صفر)، اوپک و اعـضای آن را تحت تاثیر سیاست ها و منافع خود قرار دهد و برای کسب سود بیشتر در حالتی از همکـاری و نـه 1.
هدف استراتژیک روسیه ، کنترل صادرات انرژی از کشورهای اوراسیای مرکزی به بازارهـای بین المللـی بـرای بازسـازی قـدرت خـود اسـت (٢٠١٣ ,Energy Strategy of Russia) ؛ از این رو، همه مسیرهای انتقال نفت و گاز و پالایشگاه های این منطقه به رغم تلاش قـدرت هـای بزرگ (آمریکا، چین و اتحادیه اروپا) برای جلوگیری از حضور روسـیه در صـادرات انـرژی ، در کنترل روسیه می باشد که برای حفظ این کنترل ، قیمت خریـد انـرژی از کـشورهای آسـیای مرکزی را افزایش داده است .
افزایش نقش روسیه در بازار جهانی انـرژی زمـانی اهمیت خود را نمایان می سازد که به این نکته توجه شود؛ در ٢٠٣٥ بیش از ٨٠ درصد از مـصرف جهانی انرژی را کماکان نفت و گاز تشکیل می دهـد کـه سـهم عمـده ایـن حامـل هـا را روسـیه و کشورهای عضو اوپک تأمین خواهند کرد.
-Henderson‚ James‚(2012)‚"The Future Of Russia Oil Production and Exports"‚ The Oxford Institute for Energy Study -"Foreign Policy Concept of the Russian Federation", (2016), Ministry of Foreign Affairs, Available at: - http://www.