چکیده:
مطالعه رفتار افراد در محیط های کاری از دیرباز موردتوجه اندیشمندان علوم مدیریت بوده است و با ظهور
رشته رفتار سازمانی در سال های نخست دهة ١٩٦٠ ، در این امر جدیت بیشتری به عمل آمد. بسیاری از
مطالعات صورت گرفته، سعی در تقسیم بندی رفتارها و علل بروز آنها داشته اند. مباحثی نظیر: ادراک،
انگیزش، نگرش های شغلی و. . . از جمله مواردی هستند که به بررسی ریشة بسیاری از رفتارهای آدمی در محیط کار می پردازند. اما امروزه توجه روانشناسان و رفتارشناسان به وجود تفاوت هایی در رفتارهای رسمی با رفتارهای غیر رسمی کارکنان در محیط کار که برای سازمان ها مفید و سودمند هستند ولی در شرح شغل کارکنان وجود ندارند و اغلب بوسیله سیستم پاداش سازمان ها شناخته نمی شوند متمایل شده است. این رفتارهای غیر رسمی که از سوی کارکنان به نمایش گذاشته می شوند تحت عناوین گوناگونی مشخص شده اند که شایعترین آنها رفتار شهروندی سازمانی میباشد. از سویی در دنیای بسیار رقابتی امروز، سازمان ها در جستجوی شیوه های نوین جهت حداکثر نمودن عملکرد و تلاش کارکنان شان هستند. بزرگترین و اصلی ترین سرمایه هر سازمان، سرمایه انسانی آن است که سایر سرمایه گذاری های سازمان را تحت الشعاع قرار می دهد ودستیابی به اهداف سازمان ها تا حد زیادی در گرو عملکرد مناسب و صحیح کارکنان است.
خلاصه ماشینی:
اين رفتارها کارايي و اثر بخشي سازمان را به دنبال دارند سازمان هايي که رفتارهاي شهروندي را گسترش ميدهند، مکان هاي جذابي براي کار هستند و قادر خواهند بود بهترين افراد را استخدام و حفظ کنند ابعاد رفتار شهروندي از ديدگاه ارگان (١٩٨٨) بيان کرد: نوع دوستي ، وجدان کاري يا وظيفه شناسي، جوانمردي، ادب يا نزاکت ، آداب اجتماعي يا فضليت .
(مستبصري و نجابي، ١٣٨٧، رضايي بررسي نوآوري و رفتار سازماني در رضايت شغلي کارکنان کليد بري و باقر سليمي، ١٣٨٧، اسلامي، ١٣٨٧) اين اعمال و رفتارها که در محل کار اتفاق مي افتند را اينگونه تعريف ميکنند: «مجموعه اي از رفتارهاي داوطلبانه و اختياري که بخشي از وظايف رسمي فرد نيستند، اما با اين وجود توسط وي انجام و باعث بهبود مؤثر وظايف و نقش هاي سازمان ميشوند» (مستبصري و نجابي ، ١٣٨٧، رضايي کليد بري و باقر سليمي، ١٣٨٧، اسلامي، ١٣٨٧) به عنوان مثال يک کارگر ممکن است نيازي به اضافه کاري و تا دير وقت در محل کار ماندن نداشته باشد، اما با اين وجود او بيشتر از ساعت کاري رسمي خود در سازمان مانده و به ديگران کمک ميکند و باعث بهبود امور جاري و تسهيل جريان کاري سازمان ميگردد (مستبصري و نجابي، ١٣٨٧، رضايي کليد بري و باقر سليمي، ١٣٨٧، اسلامي، ١٣٨٧) " اورگان " رفتار شهروندي کارکنان را به عنوان اقدامات مثبت بخشي از کارکنان براي بهبود بهره وري و همبستگي و انسجام محيط کاري مي داند که وراي الزامات سازماني است .