چکیده:
یک الگوی جامع و مناسب توسعه، دربرگیرنده ابعاد مختلفی است که توجه به آنها، جامعه را به سمت نیل به توسعه انسانی و واقعی سوق میدهد. از
جمله این ابعاد، کاربرد تکنولوژی در کنترل و جهتدهی توسعه است. در این معنا، تکنولوژی، نه عنصر اجتماعی ـ فرهنگی بیطرفی است که محتاج
وارد کردن و همسانسازی با جامعه باشد و نه اختراعی غربی است که وقوف به راز و رمز آن، مستلزم پذیرفتن سبک زندگی و اشکال سازمانی
کشورهای دیگر باشد، بلکه آشنایی با هر تکنولوژی جدید پدیدهای فرهنگی است که بر محیط اجتماعی و ارزشهای فرهنگی جامعه اثر میگذارد و
گزینش آن برای هر جامعه ، باید براساس نیازها و شرایط محلی آن جامعه صورت پذیرد.از دیگر ابعاد ارزشمند توسعه، توجه به نقش سازنده آموزش و پرورش در هدایت جامعه به سوی توسعه فرهنگی، به عنوان پیشنیاز توسعه اقتصادی ـ
اجتماعی است. این امر ناشی از کنش متقابل پایداری است که میان فرهنگ و آموزش وجود دارد. به این معنا که آموزش و پرورش، مکانیسمی طبیعی
برای انتقال فرهنگ و عاملی مؤثر در ایجاد توسعه یا تغییر فرهنگی است. در نتیجه فرهنگهایی که مبادرت به ارتقای سطح علمی افراد نمیکنند، با
کاهش ظرفیت لازم برای تغییر، و آسیبپذیری در انتقال نفوذ فرهنگهای خارجی مواجه میشوند.در پاسخ به این سؤال که آموزش و پرورش چگونه میتواند در توسعه فرهنگی مشارکت کند، باید این نکته را خاطرنشان ساخت که آموزش و پرورش
خمیر مایهای است که از طریق ایجاد توانایی «بیان و ابراز خود» و «خودنوسازی» در افراد، توسعه جامعه را میسر میسازد. بنابراین میتواند با توسعه تکنیکهای آموزشی مناسب، هر چه بیشتر در جهت ارتقای سطح آگاهی افراد و افزایش بصیرت آنها نسبت به نیروهای بالقوه
خود، اقدام کند و جامعه را به سوی اعتلای فرهنگی راهبری نماید.علاوه بر این، آموزش و پرورش در کنار وسعت بخشیدن به افقهای ذهنی شخص، انتظاراتی را در افراد برمیانگیزد که این انتظارات تنها از طریق
همنوایی با فرهنگ کلی جامعه برآورده میشوند و چنانچه این هماهنگی بین موقعیتهای واقعی و نیازهای مادی اجتماع، با نظامهای آموزشی
بیمارگونه ایجاد شود، ارزشهایی انتقال خواهند یافت که اجتماع از طریق آنها نمیتواند به آمال و خلاقیت جمعی خویش دست یابد.از آنجا که توجه به هنر و خلاقیت یکی دیگر از وجوه ارزشمند توسعه به شمار میرود، آموزش و پرورش میتواند نقش مهمی در راستای استقرار
شرایط مطلوب برای آفرینش هنری ایفا کند، به عنوان مثال، احترام به معماریهای سنتی که در هر کشوری از اصلیترین مجاری نمایش فرهنگیو
بازتاب مفهوم مکان در ذهن مردمان آن کشور است، از طریق آموزش و پرورش به افراد آموخته میشود.یکی دیگر از وجوه ارزشمند توسعه، مشارکت فعال و مشاوره افرادی ذیصلاح در اجرای طرحهای توسعه است. این امر که تا حد زیادی، موفقیت
طرحهای اجرایی را تضمین میکند، نقطه مقابل انزوا و کنارهجویی است که از اصلیترین دلایل شکست طرحها و دستنیافتن به اهداف توسعه
است. زیرا کنارهجویی، نه تنها موجب کاهش یا از دسترفتن نیروهای بالقوه افراد برای مشارکت میشود، بلکه بیبندوباری را در جامعه رواج میدهد
که بیثباتکننده همبستگی جامعه و موجد شرایط نامطلوب برای توسعه سالماند. زیرا توسعه سالم، به معنی توسعه در شکلی انسانی و همه جانبه و
خصوصا توجه به نیازهای خردسالان، سالمندان و ناتوانان و معلولان جامعه است؛ گروههایی که اگر چه به طور سنتی طرد نشدهاند، اما احتیاج به
حمایت اجتماعی دارند.
خلاصه ماشینی:
"در این معنا، تکنولوژی، نه عنصر اجتماعی ـ فرهنگی بیطرفی است که محتاج وارد کردن و همسانسازی با جامعه باشد و نه اختراعی غربی است که وقوف به راز و رمز آن، مستلزم پذیرفتن سبک زندگی و اشکال سازمانی کشورهای دیگر باشد، بلکه آشنایی با هر تکنولوژی جدید پدیدهای فرهنگی است که بر محیط اجتماعی و ارزشهای فرهنگی جامعه اثر میگذارد و گزینش آن برای هر جامعه ، باید براساس نیازها و شرایط محلی آن جامعه صورت پذیرد.
از آنجا که توجه به هنر و خلاقیت یکی دیگر از وجوه ارزشمند توسعه به شمار میرود، آموزش و پرورش میتواند نقش مهمی در راستای استقرار شرایط مطلوب برای آفرینش هنری ایفا کند، به عنوان مثال، احترام به معماریهای سنتی که در هر کشوری از اصلیترین مجاری نمایش فرهنگیو بازتاب مفهوم مکان در ذهن مردمان آن کشور است، از طریق آموزش و پرورش به افراد آموخته میشود.
وارد کردن الگوها و استانداردهای معماری، نه تنها کاملا با شرایط آب و هوایی کشورهای در حال توسعه، بیمناسبت و پرهزینه و غیر عملی است، بلکه مهمتر از آن، با خاموش کردن مشعل خلاقیت معماری محلی، اجتماعات محلی از یکی از اصلیترین مجاری نمایش فرهنگی و انرژی خلاقیت محروم میشوند و فرصت بهرهمندی از قابلیتهای آفرینندگی آنها را در جهت توسعه تکنیکها و راهحلهای الهام گرفته محلی، به منظور رفع مشکل مسکن ـ که اهمیت روزافزونی در جامعه مدرن فراشهریگر (Over urbanization) مییابد ـ از دست میدهند."