چکیده:
مقاله حاضر به مطالعه رابطه بین مصرف به عنوان یکی از مهمترین مولفههای دنیای مدرن و تحصیلات با اتکا بر آرای بوردیو پرداخته است. آنچه در این تحقیق با عنوان مصرف فرهنگی از آن یاد شده است شامل استفاده از تلویزیون، ماهواره، کتاب، نشریه، روزنامه، موسیقی، سینما، تئاتر، رادیو، اینترنت و مانند آن بوده است. یافتههای این تحقیق، حاصل مطالعه یک پروژه ملی بوده که در سال 1388 در سطح استانهای کشور اجرا گردید و با کمک روش تحلیل ثانویه به انجام رسیده است. نتیجه نهایی این پژوهش تاییدکننده وجود رابطه و تاثیرگذاری سطح تحصیلات بر نوع و میزان مصرف فرهنگی بوده است. سطح تحصیلات افراد قویترین همبستگی را به ترتیب با استفاده از اینترنت، امکانات بصری و سینما نشان داد. از نظر میزان استفاده از کالاهای فرهنگی مشاهده گردید که افراد با قرار گرفتن در ردههای تحصیلی مختلف به میزانهای متفاوتی به مصارف فرهنگی روی میآورند و سطح تمایزات گوناگونی را تجربه مینمایند که رده تحصیلی بیسواد و کمتر از ابتدایی بیشترین تمایز و تفاوت را به لحاظ میزان مصرف کالاهای فرهنگی مختلف نسبت سایر ردهها دارد. همچنین درصد تمایزیافتگی برای کتاب چاپی و روزنامه نشان میدهد که این دو کالای فرهنگی بالاترین میزان تمایزیافتگی را در افراد ایجاد میکنند؛ به بیان دیگر افراد طبق ردهبندی تحصیلیشان در استفاده از این دو کالا بیش از سایر کالاها از یکدیگر متمایز گشتهاند. همچنین بیشترین تفاوت بین ردههای تحصیلی از نظر میزان مصرف کالاهای فرهنگی، بعد از مطالعه کتاب و روزنامه در میزان استفاده از نشریه غیر روزانه و اینترنت بوده است.
خلاصه ماشینی:
براي کشف الگوي عمل مصرف فرهنگي افراد بايد به اين نکته رسـيد کـه خريـد و مـصرف محصولات فرهنگي به عنوان يک رفتار از سوي چه کساني بروز مييابد؟ چه ويژگي هاي فـردي و اجتماعي آنها را از يکديگر متمايز ميگرداند؟ آيـا مـي تـوان بـا انتـساب ويژگـي هـاي مـشابه ، مصرف کنندگان کالاهاي فرهنگي را يک گروه اجتماعي تلقي کرد؟ (خادميـان ، ١٣٨٨: ١١)؛ بـا اين توضيح بايد دانست آنچه تحقيق حاضر بدنبال مطالعه آن است ، توجه به متغيـر تحـصيلات به عنوان يکي از همان ويژگيهاي فردي است که بـه واسـطه آن اشـخاص الگـوهـاي مـصرفي متفاوتي پيدا کرده و وارد گروه هاي مصرفي گوناگوني ميشوند.
Life style منتخب نيز هستند؟ در سبک زندگي فرهنگي، به جاي تأکيد بر درآمد، شغل يـا تحـصيلات بايـد بـر معيارهـاي فرهنگي چون الگوهاي قريحه و ذوق تأکيد ورزيد؛ از ميان ترجيحات متمايز فرهنگي اسـت کـه سبک زندگي فرهنگي رخ مينمايد و شاخص هاي آن با خوشه بندي علايـق فرهنگـي بـه دسـت ميآيد (خادميان ، ١٣٨٨)؛ البته هدف تحقيق حاضر گروه بنـدي افـراد براسـاس ذائقـه انتخـاب فرهنگي آنها نيست ، بلکه مطالعه تحصيلات به عنوان يکي از عوامل مـؤثر بـر ايـن گـروه بنـدي است .
آنچه در اين تحقيق مورد نظر مـيباشـد از يک سو اندازه گيري حجم سرمايه فرهنگي عينيت يافته و به معنـاي ديگـر ميـزان اسـتفاده از کالاهاي فرهنگي و نيز نوع اين کالاها در بـين کـساني اسـت کـه در رده هـا و سـطوح مختلـف تحصيلي قرار دارند و از سوي ديگر تبيين تفاوت هاي مشاهده شده در ميان اين گـروه هاسـت و اينکه چگونه ميتوان از طريق سنجش مصرف ، مرزي ميان گروه ها مشخص نمود.