چکیده:
در بحث چرایی خیرخواهی نظارت مردم و حاکمیت بر هم از مهم ترین سند قانونی که سند مهم و اساسی و میثاق روابط جامعه و حاکمان است قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان منبع استفاده شد؛ در این قانون اصل هشتم به امر به معروف و نهی از منکر به عنوان عاملی بر نظارت متقابل مردم و کارگزاران و افراد جامعه بر هم میداند. مقاله محور بحثی را که انتخاب نموده و حجم مطالبی را که عرضه میکند ظرفیت تحقیقی یک رساله را داشته ولی با اختصار و بدون گذر کردن و مهمل گذاشتن حتی یک نظریه به بحث پرداخته و چون بر اساس قانون اساسی (اصل چهارم و صد شصت و هفتم ) تمام قوانین در نظام جمهوری اسلامی باید بر مبنای اسلام باشد به طور طبیعی از قرآن و سنت که منبع و مبنای مطالب دینی است باید صحت و درستی قوانین را استخراج نمود. در مقاله ی حاضر حتی میشد با استناد به یکی از این دو منبع مطالب را عرضه نمود ولی برای اتقان کار و به اصطلاح سنگ تمام گذاردن از هر دو منبع استفاده شد و در نتیجه ابعاد مختلف بررسی و در قانون نیز مسئله پیگیری شد.
خلاصه ماشینی:
"دقت شود که با این گونه استدلال جایگاه امر به معروف و نهی از منکر چه جایگاه ویژهای در فقه حکومتی و یا فقه الدوله یافته و به طور دقیق و با این تحلیل به صورت واضح ، میتوان تأییدی بر اصل سازماندهی طلبی و حکومت گرایی اندیشه های دینی در اسلام یافت حتی کسانی که در دلایل نظری وجود حکومت و نیاز به سازماندهی در دین شک و شبهه ای دارند و یا آن دلایل را کافی نمیدانند، اینجا به طور قطع چون دلایل وجوب امر به معروف و نهی از منکر، تام است برای تحقق این کار، به کسب مقام "آمریت " و جایگاهیاب بودن یعنی وادارکنندهی به کار خیر و بازدارنده و مانع کارهای پست شدن ، ملتزم میگردند.
نکته ی دوم و شاید لازمه ی نکته ی اول اینکه از آیه ی ١٠٤ سورهی آل عمران با توجه به معنی و مفاد کلمه ی امت این استفاده میشود که برای انجام هدفمند و به اصطلاح نظام یافته ی بحث امر به معروف و نهی از منکر، وجود تشکیلات و سازماندهی خاصی که به طور طبیعی بخشی از همان نظام هست نیز لازم است .
یکی از بحث های مهم فقهی که مطرح میشود این است که آیا امر به معروف و نهی از منکر واجب عینی است یا واجب کفایی؟ این مبحث را فقها ذیل آیه ی ١٠٤ سوره ی آل عمران که قبلا بحث شد مطرح نموده و در آیه و باید از بین شما گروهی باشند که به خیر دعوت و از کار پست باز دارند؛ "من " در واژهی "منکم " را به اصطلاح تبعیضی گرفته و گفته اند کسانی که شایستگی دارند باید این کار را انجام دهند."