چکیده:
در این مقاله فرایند انباشت سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن صورتبندی گشته و براساس آن نسبت به تحلیل تجربی فرایند شکلگیری سرمایه اجتماعی در ایران در چارچوب رویکرد همگرایی اقدام شده است. در این راستا تابع انباشت سرمایه اجتماعی با استفاده از دادههای سری زمانی کشور ایران در بازه زمانی 1353 تا 1391 با استفاده از روش جوهانسون و الگوی تصحیح خطای برداری برآورد گشته است. براساس نتایج حاصله، سرمایه اجتماعی در بلندمدت بهطور مثبت با متغیرهای سرمایه فیزیکی، میزان درآمد و سرمایه انسانی و بهطور منفی با متغیرهای نابرابری در توزیع درآمد، بیکاری، تورم، میزان شهرنشینی و میزان صنعتی شدن جامعه ارتباط دارد. در کوتاهمدت نیز متغیرهایی مانند سرمایهگذاری، درآمد سرانه و سرمایه انسانی رابطه مثبت و معناداری با انباشت سرمایه اجتماعی دارند. افزایش میزان بیکاری، افزایش شهرنشینی و همچنین افزایش صنعتی شدن نیز در کوتاهمدت با تضعیف سرمایه اجتماعی همراستاست. نرخ تورم و نابرابری درآمد برخلاف دوره بلندمدت، در کوتاهمدت ارتباط چندانی بر تغییرات سرمایه اجتماعی ندارد.
In this article the process of social capital accumulation and its determinants has been formulated. Based on the formulation, the process of social capital accumulation in Iran has been analyzed using co-integration approach. Social capital formation function was estimated using Johanson method and vector error correction model with data for period 1974-2012. According to the findings of this article, social capital is positively affected by physical capital, income level and human capital in both long term and short term. But for the same period, determinants like unemployment, rate of urbanization and industrialization have negative effect on social capital. Income inequality and inflation only in long term have positive and significant effect on social capital.
خلاصه ماشینی:
درخصوص اثرگذاری میزان درآمد بر سرمایه اجتماعی دو دیدگاه وجود دارد:دیدگاه اول این است که افراد دارای درآمدهای بالاتر آشنایی بیشتری با فعالیـت هـای انجمنی و مشارکت جویانـه و مزایـای حاصـل ازآنهـا دارنـدو ایـن امـرآنهـا را ترغیـب بـه مشارکت بیشتر کرده وبه تبع آن باعث تقویـت سـرمایه اجتمـاعی مـیشـود.
در چارچوب این مفروضات تابع انباشت سرمایه اجتماعی می توانـد شکل گسترده ترو کامل تری به صورت زیر داشته باشد: (رجوع شود به تصویر صفحه) براساس رابطه (١٢)سرمایه اجتماعی تابعی است از سه دسـته از عوامـل کـه قـبلا معرفـی شدندو عبـارت انـد از عوامـل مـادی واقتصـادی (EF)، عوامـل اجتمـاعی و فرهنگـی (SF) و عوامل جغرافیایی و محیطی (CF).
یافته های مطالعه احمدی ، افشـاری و کریمـی (١٣٨٩) حـاکی از ایـن امر است که افـزایش و تشـدید انحصـارهای دولتـی درحـوزه هـای اقتصـادی، اجتمـاعی و فرهنگی توسط دولت ، سرمایه اجتماعی بـه عنـوان تنظـیم کننـده روابـط میـان مجموعـه هـای انسـانی و سـازمانی، خلـق هنجارهـاو اعتمـاد عمـومی را دچـار ضـعف و اخـتلال مـی کنـد به گونه ای که این امـردرکوتـاه مـدت عامـل بـروز فسـاد گسـترده دولتـی و اجتمـاعی ودر درازمدت زمینه سازناهنجاری اجتماعی می شود.
بنـابراین براسـاس اولـین بـردار همگرایـی نرمـال شـده (NCV١) تابع بلندمدت انباشت سرمایه اجتماعی به صورت زیر حاصل می شود: (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به اینکه برای سنجش سرمایه اجتماعی از سـرانه پرونـده هـای قضـایی اسـتفاده شده است ، براساس رابطه فوق ، شاخص سرانه پرونده های قضایی بـه طـور منفـی ودرنتیجـه سرمایه اجتماعی به طور مثبت تحت تأثیر متغیرهای سرمایه گذاری ، میـزان درآمـد وسـرمایه قرارمی گیرد.