چکیده:
مقاله حاضر از آقای اندرو ریپین (Andrew Rippin) در پی معرفی ابزارهای مطالعه علمی قرآن برای خوانندگان غربی است. توجه دادن به مبنا بودن متن قرآن در پژوهشهای قرآنی، معرفی و نقد برخی از منابع اساسی پژوهشهای غربیان درباره قرآن و توجه دادن به منابع روزآمد و فنآوریهای نوین از ویژگیهای این مقاله است. با وجود این تکیه بر منابع غربی و کمتوجهی به منابع اصیل اسلامی در پژوهشهای قرآنی، تاکید میشود که بهرهگیری کامل و بیطرفانه؛ از منابع بایستگی یک پژوهش علمی است. اهمیت نوشتار حاضر که مکمل ابزارهای معرفی شده برای مطالعه علمی قرآن در دایره المعارف میباشد. از آنروست که مبنایی برای دانشجویان و پژوهشگران غربی در آغاز مطالعات علمیشان پیرامون قرآن است.
خلاصه ماشینی:
در ادامه به ترجمه و بررسی روش شناسانه مقاله وی با عنوان «ابزارهایی برای مطالعه علمی قرآن» در دایرة المعارف قرآن لیدن میپردازیم (Rippin, Andrew(2006), "Tools for the Scholarly Study of the Quran", Encyclopedia of the Qur'an, Jane Dammen McAuliffe, Brill, Leiden- Boston, Vol. 4, 294-300).
از آنجا که تفاسیر عربی پیرامون قرآن از نام سورهها به جای شماره آنها برای اشاره به بخشهای متن بهره میگیرند، این چنین فهرستنگاری میتواند در مشخص نمودن ارجاعات ضروری باشد.
پارِت با اثر خویش با عنوان «تفسیر» (Kommentar) ابزاری مناسب برای ارجاع به آثار متعارف علمی درباره پژوهشهای لغتشناسانه آماده کرده است.
دراین باره میتوان چهار کتاب که تمرکزشان در این زمینه و پیرامون الگوهای مشخص برای چگونگی روند مطالعات است، مشخص کرد که علاوه بر بحث درباره محتوای اصلی قرآن، بخشهایی از متن اصلی را نیز دارند.
بررسی و نقد این مقاله تلاش کرده ابزارهای مطالعه علمی قرآن را بیان کند و به نوبه خود تلاش مفیدی است، اما از اشکالات و نواقصی چند رنج میبرد که در ذیل به اهم آنها اشاره میکنیم.
9ـ یکی از ابزارهای فهم و تفسیر قرآن روشهای تفسیر است که بیش از صد کتاب ـ از جمله «منطق تفسیر قرآن 2» از نگارنده که به چند زبان ترجمه و در کشورهای مختلف متن درسی قرار گرفته است ـ در مورد آن نوشته شده، ولی نویسنده توجه نکرده است.
11ـ یکی از ابزارهای مطالعه قرآن، کتب علوم قرآن است که در طول تاریخ اسلام صدها کتاب در این باره نوشته شده است؛ از جمله «البرهان» زرکشی، «الاتقان» سیوطی و «التمهید» آیت الله معرفت، ولی ایشان به آنها توجه نکرده است.