چکیده:
هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی مبتنی بر رایانه بر بهبود حافظه کاری و عملکرد اجرایی بیماران زن مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس بود. در این مطالعه که با طرح پیش آزمون-پس آزمون با پیگیری دو ماهه اجرا شد؛ 36 زن مبتلا به ام اس با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در 3 گروه 12 نفره جایگزین شدند و گروه های آزمایش و پلاسیبو به ترتیب، تحت آموزش توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه و توان بخشی فیزیکی قرار گرفتند و گروه گواه نیز مداخله ای دریافت نکرد. کلیه شرکت کنندگان جلسه اول و آخر توسط آزمون های ویسکانسین و پاسات ارزیابی شدند. پژوهش در مدت 21 جلسه و در شهر اراک اجرا و داده ها با مدل تحلیل واریانس چند متغیره با اندازه گیری مکرر توسط نرم افزار SPSS-24 تحلیل شدند. یافته ها حاکی از آن بود که اثر اصلی عامل زمان(پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری) بر نمرات حافظه کاری و عملکرد اجرایی معنادار است.همچنین اثر تعامل زمان در گروه بر نمرات حافظه کاری و عملکرد اجرایی معنادار می باشد. نتیجه گرفته می شود بازتوانی شناختی مبتنی بر رایانه بر بهبود عملکردهای اجرایی بیماران زن مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس اثربخش است؛ لذا توصیه می شود این مداخله در مراکز درمانی در کنار سایر روشهای درمانی به کار گرفته شود.
خلاصه ماشینی:
اثر تعامل نیز با آزمون های پیگیری تک متغیره بررسی شد که نتایج نشـان داد که اثر تعامل زمان در گروه بـر نمـرات حافظـۀ کـاری (١٠٩٢٤=F، ٠٠٠١>Pو٠٤٤٣=مجـذور اندازة اثر) و عملکرد اجرایی (٢٠٩٧٦=F، ٠٠٠١>P و٠/٦٠٤=مجذور اندازه اثر)معنادار است .
دربارة سؤال دوم پژوهش راجع به اثربخشی بازتوانی شناختی مبتنی بر رایانه در بهبـود عملکـرد اجرایـی نتـایج نشان داد مداخلۀ توان بخشی کامپیوتری بر بهبود عملکرد اجرایی اثربخش است .
این نتیجه بـا نتایج مطالعات فلاویا و همکاران (٢٠١٠) مبنی بر اثربخشی توان بخشی شناختی فشرده مبتنـی بر رایانه بر بهبود توجه ، پردازش اطلاعات و عملکردهای اجرایی بیماران مبتلا بـه ام اس نـوع عود کننده -فروکش کننده همخوان است .
نتیجه گیری نهایی پژوهش بیان کنندة اثربخشی بازتوانی شناختی مبتنی بـر رایانـه بـر بهبـود حافظه کاری و عملکرد اجرایی است .
Mattioli, Stampatori, Bellomi & Capra این روش به عنوان یک پروتکل درمانی مناسـب در کنـار سـایر روش هـای درمـانی از جملـه دارودرمانی در مراکز درمانی استفاده کرد و نیز این برنامه هـا را مـی تـوان در سـطح مؤسسـات آموزشی و پژوهشی به طور رسمی آموزش داد.
Cognitive training for attention-deficit/hyperactivity disorder: meta-analysis of clinical and neuropsychological outcomes from randomized controlled trials.
Efficacy and specificity of intensive cognitive rehabilitation of attention and executive functions in multiple sclerosis.
Effectiveness of the Computer based Cognitive Training Intervention on Improvement of Memory, Attention and Executive Functions in Veteran's Children are studying at the University of Shahed.