چکیده:
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر آموزش شناختی مبتنی بر ذهنآگاهی بر ابعاد بهزیستی روانشناختی دانشآموزان بود. طرح پژوهش نیمهتجربی از نوع پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانشآموزان پیش دانشگاهی مدارس ناحیه 3 آموزش و پرورش شهر کرج بودند که در سال تحصیلی 1394-1393 مشغول به تحصیل بودند. برای انتخاب نمونه دو مدرسه به طور تصادفی انتخاب شدند و پس از اجرای آزمون بهزیستی روانشناختی 30 نفر دانشآموز که در آزمون نمره پایینی کسب کرده بودند (کم تر از 36) به طور تصادفی 15 نفر در گروه آزمایشی و 15 نفر در گروه کنترل جایگزین شدند. برای گروه آزمایش طی 8 جلسه 90 دقیقهای آموزش شناختی مبتنی بر ذهنآگاهی برگزار گردید، در صورتی که برای گروه کنترل هیچ جلسهای برگزار نشد. ابزار پژوهش پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف بود. برای تحلیل دادهها از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. آزمون تحلیل کوواریانس بین گروهی پس از حذف اثر پیشآزمون در هر یک از خرده مقیاسهای پذیرش خود، روابط مثبت با دیگران، خودمختاری، تسلط بر محیط، زندگی هدفمند، رشد فردی و بهزیستی روانشناختی کل نشان داد که آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهنآگاهی، بهزیستی روانشناختی و ابعاد آن را به طور معناداری افزایش داده است. نتایح پژوهش نشان میدهد که بهزیستی روانشناختی از عوامل فردی به ویژه حالات ادراکی و هیجانی تاثیر پذیرفته و باعث توانمندی افراد در شناخت و پذیرش محیط بلافصل و هیجانات خود، زمینه رشد شخصی، ارتباط مثبت با دیگران و تحقق هدفمندی در زندگی میگردد.
خلاصه ماشینی:
Verplanken, Friborg, Wang, Trafimow & Woolf متعدد نشان داده اند که سطوح بالای ذهن آگاهی بـا پایـداری هیجـانی (بـارن هـوفر، داگـان و گریفیت ١، ٢٠١١)، خودکارآمدی (گرسـون ٢، ٢٠٠٩) و منبـع کنتـرل درونـی (بـاون ، ویتکـوئیز، دیلورس ، چاولا، سیمپسون و اوستافین ٣، ٢٠٠٦)، حرمت خود (راسموسن و پیدگان ٤، ٢٠١١) و سطوح پایین پریشانی روان شناختی از جمله افسردگی و استرس (اسـکات و مـالوف ٥، ٢٠١١) نگرانی و ترس اجتماعی (فریون ، اوانز، ماراج ، دزوئیس و پارتریدگ ٦، ٢٠٠٥) مرتبط است .
Bowen, Witkiewitz, Dillworth, Chawla, Simpson & Ostafin 4.
Frewen, Evans, Maraj, Dozois & Partridge 7.
به طور مثال ؛ نتایج پژوهش کویت استیجنر، ویسر، گارسـین و هودیـگ ٢ (٢٠٠٨)، نشان داد که آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی با افزایش میزان تحمل پذیری افـراد آموزش دیده ، سبب ارتقاء بهزیستی روان شـناختی و کـاهش اجتنـاب از حـوادث و خـاطرات ناگوار و ناخوشایند و احساسات مرتبط با آن هـا (سـاچز، کویـل و فیکنبـام ٣، ٢٠١١) و سـبب افزایش مهارت های فردی در کنتـرل هیجانـات (سـعیدی ٤، ٢٠١٥) و افـزایش انعطـاف پـذیری شناختی و کاهش پردازش شناختی خودکار (پورمحمدی و باقری ، ١٣٩٤) و افـزایش پـذیرش خود (لاریجانی ، محمدخانی ، حسنی ، سپاه منصور و محمودی ، ١٣٩٣) می شود.
Mindfulness-based cognitive therapy and cognitive therapy to students with symptoms of depression, positive and negative beliefs about rumination and experiential avoidance, Journal of Psychological Studies, 10 (2): 27-50 (Text in Persian).
Mindfulness-based Cognitive Therapy for Depression, New York: The Guilford Press.