چکیده:
زبان قرآن از مولفه های اصلی متن قرآنی است و تشخیص این امر که زبان قرآن چگونه زبانی است به نحوی بنیادین در فهم و تفسیر قرآن اثرگذار است. از این دو پرسش از زبان قرآن، امروزه از جمله مباحث مهم در حوزه فهم و تفسیر قرآن کریم است.پرسش اساسی در این پژوهش آن است که منطق و شیوه زبان قرآن چیست به خدا من در ابلاغ پیام هدایت انسان است که سبک و شیوه استفاده کرده و این پیام الهی دارای چه ویژگی هایی است در این پژوهش که با روش تحقیق تحلیلی - توصیفی انجام پذیرفته است، نظرگاه دو قرآن پژوه معاصر آیت الله خویی (ره) و آیت الله معرفت (ره) در باب زبان قرآن مورد توجه و بررسی قرار می گیرد. به باور این دو قرآن پژوه ، زبان قرآن از حیث مخاطبان با مراتب تشکیکی شده همه انسان ها، اعم از عامیان و فرهیختگان را در بر می گیرد همچنین این زمان همه طیف های آدمیان با فاصله های گوناگون اعتقادی و رفتاری اعم از گمراهان و ایمانیان متوسط تا مقربان و برگزیدگان خدا ایران فرامی گیرد. هدف غایی زبان قرآن در یک نگاه کلی رهنمونی و هدایتگری است. در عین حال قرآن همانند هر صاحب اصطلاح این زبان ویژه خود را دارد، واژه ها و تعبیرات را در مفاهیمی استعمال می کند که خود اراده کرده است
خلاصه ماشینی:
"» (معرفت،1391ـ ب، ج1: 95) عالم بزرگوار آیت الله العظمی خویی نیز ضمن تأیید سهل و ممتنع بودن زبان قرآن و اینکه درک معانی و فهم بخشهایی از قرآن اختصاص به همان کسانی دارد که مورد خطاب قرآناند (من خوطب به) و بخشهایی از آن نیز دارای ویژگی «انتفاع همگانی» است میفرماید: «قرآن کریم گرچه مشتمل بر علوم گذشته و آینده است و بدون تردید درک این حقایق و معانی اختصاص به اهل بیت پیامبر اکرم (علیهم السلام) دارد» در عین حال منافات ندارد که دارای ظواهری قابل فهم برای آشنایان به قواعد و ادبیات عربی داشته باشد و میتوانند پس از جستجو از قراین، به آن ظاهر عمل کنند.
برخی از شواهد تعدد و مراتب معنای قرآن ذیلا بدان اشاره میشود: الف: قرآن یک متن محدود است، اما به صراحت پیام خود را جاویدان و برای همه زمانها دانسته است، واضح است که همه این معانی در ظاهر قرآن نیست بلکه در لایههای درونی آن تعبیه شده است و با فراهم شدن شرایط فهم آن، آنها استخراج میگردد.
» (انفال/17) گویا از میان خصائص گونهگون زبان قرآن، زیبایی و دلربایی آن سبب شده است، کسانی گمان برند قرآن کتابی ساده و سهل است؛ ولی روشن است که این، تمام خصوصیات این کتاب الهی نیست، بلکه قرآن به جز زیبایی و جاذبه ظاهری، ژرفاهایی نیز دارد که پهلوانان اندیشه ورز را میطلبد تا به درک آن اعماق، نائل آیند."