چکیده:
هنجارگریزی از نظریههای ادبی جدید است که در آن شاعر با بکارگیری اسلوبهای خاص، ساختار متداول زبان را بر هم زده، و زبانی ناآشنا میآفریند. همزمان با نشر جریان نوگرایی در شعر، شاعران معاصر فارس و عرب به نوگرایی در مفاهیم و زبان شعری خود روی آوردند. بسیسو(1926-1984م)، و شفیعی کدکنی(1318ش) از شاعرانی هستند که با گریز از هنجارهای زبان معیار، بعد زیباشناختی و تأثیرگذاری اشعار خود را وسعت بخشیدهاند. هدف این پژوهش بررسی مؤلفههای هنجارگریزی در شعر دو شاعر است تا نشان دهد که شاعران مذکور در القای مفاهیم مورد نظر خود، چگونه و با چه هدفی از این شگرد ادبی بهره جستهاند؟ دستاورد پژوهش نشان داد که بسیسو و کدکنی با گریز از هنجارهای رایج سبک نحوی، واژگانی و ...، نه تنها بر صلابت شعر خود افزودهاند بلکه با خلق صورت معنایی جدید، توان القای مفاهیم مورد نظر خود را وسعت بخشیدهاند.
خلاصه ماشینی:
هدف این پژوهش بررسی مؤلفههای هنجارگریزی در شعر دو شاعر است تا نشان دهد که شاعران مذکور در القای مفاهیم مورد نظر خود، چگونه و با چه هدفی از این شگرد ادبی بهره جستهاند؟ دستاورد پژوهش نشان داد که بسیسو و کدکنی با گریز از هنجارهای رایج سبک نحوی، واژگانی و ...
معین بسیسو و محمدرضا شفیعی کدکنی از شاعران معاصر عربی و فارسی هستند که هنجارگریزی را در اشعار خود به کار برده¬اند و سعی کرده¬اند تا با خرق عادت¬های مألوف زبان، مفاهیم شاعرانه خود را هنرمندانهتر به مخاطبان القا کنند و آنها را به بازنگری در متن شعری خود وادار سازند.
در نمونههای مذکور از شعر بسیسو باید به یک نکته مهم توجه کرد و آن اینکه شاعر صرفا قصد ایجاد جذابیت و ادبیت با کلام خود را ندارد بلکه سعی کرده تا این ترفند ادبی را در جهت دستیابی به اهداف خود یعنی مبارزه با دشمن سرزمینش، اسرائیل به کار گیرد.
شفیعی کدکنی نیز از حسآمیزی در جهت برجسته ساختن زبان خود بهره میگیرد و نکته قابل توجه این است که او اغلب از رنگها برای ایجاد حسآمیزی استفاده میکند.
2. باستان¬گرایی واژگانی در این نوع هنجارگریزی شاعر با استفاده از واژگان متروک و کاربرد واژگانی که در گذشتههای دور متداول بوده و امروز دیگر در زبان معیار مورد استفاده قرار نمیگیرد، شعر خود را برجسته میسازد.
The Enlightenment in the Poetry of Ahmed Matar, Quarterly Studies in Contemporary Literature, Article 1, Volume 7, Issue 25, Winter 1437, p.