چکیده:
با تقابل فزاینده ی ژئوپلیتیک عرب - صهیونیسم از ۱۵ می ۱۹۴۸ میلادی، اسرائیل دو بار در سال های ۱۹۵۲ و ۱۹۶۷، جزایر تیران و صنافیر را به همراه شبه جزیره ی سینا به اشغال درآورد. پس از انعقاد پیمان صلح کمپ دیوید و ماده ی الحاقیه ی آن در ۱۹۷۹، اسرائیل در ۱۹۸۲ نیروهای خود را از جزایر و شبه جزیره ی سینا بیرون کشید. همزمان در کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها با اطلاق عنوان «بین المللی« به تنگه ی تیران، حق عبور بی ضرر غیرقابل تعلیق برای اسرائیل فراهم شد. از فروردین ۱۳۹۵ تا دی ۱۳۹۵ (۸ آوریل ۲۰۱۶ تا ۱۶ ژانویه ی ۲۰۱۷) دو رخداد مهم حاکمیت این جزایر را تحت تاثیر قرار داد؛ نخست، اعطای حاکمیت جزایر تیران و صنافیر از سوی رئیس جمهور مصر به عربستان و سپس تعلیق این حکم توسط دادگاه عالی مصر . مقاله ی پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تاریخی-حقوقی مسئله ی حاکمیت در جزایر تیران و صنافیر پرداخته است. نتایج، نشان می دهد که جزایر به لحاظ تاریخی به کشور مصر تعلق دارند. اگر جزایر تیران و صنافیر به حاکمیت عربستان درآید، در آن صورت هر دو کشور در دریای سرزمینی تنگه ی تیران مشترک هستند، اما اگر جزایر در حاکمیت مصر باقی بماند، در آن صورت، تمامی تنگه در حاکمیت مصر خواهد بود. همچنین با توجه به پیمان صلح کمپ دیوید و کنوانسیون ۱۹۸۲، واگذاری جزایر تیران و صنافیر به عربستان و یا ابقای آن در حاکمیت مصر، تغییری در نظام حقوقی آمد و شد در تنگه ی تیران ایجاد نخواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
com/2016/04/15/protests-in-cairo-over-egypt-saudi-tiran-and- sanafir-island-deal بسته شدن تنگه ی تیران در ١٩٥١ تا معاهده ی کمپ دیوید در ١٩٧٩ در سال ١٩٥١ دولت مصر (جمال عبدالناصر) عبور کشتیهای اسرائیلی را از تنگه ی تیران ممنوع اعلام کرد و در ٢٥ ژوئن ١٩٥٢ اسرائیل در واکنش به ممنوعیت رفت و آمد کشتیهایش ، شبه جزیره ی سـینا را به همراه دو جزیره ی تیران و صنافیر اشغال کرد.
باتوجه به مجموعه قراردهای یادشده (قرارداد مصر و عثمانی در سال ١٩٠٤، پیمان صلح کمـپ دیویـد در ١٩٧٩)، به نظر میرسدکه عربستان سعودی از مبهم بودن وضعیت حقوقی دو جزیره ی صـنافیر و تیـران در زمان جنگ اعراب و اسرائیل و پس از آن ، اعلام شدن این دو جزیره به عنوان منطقـه ی تحـت نظـارت نیروهای سازمان بین الملل ، استفاده کرده است و در سال های ١٩٤٩ تـا ٢٠١٦ بـه طـرق مختلـف ، ادعـای 1 حاکمیت خود را بر دو جزیره ی یادشده تکرارکرده است .
همچنین براساس اسناد دیگری که دولت مصـر منتشـر کرده است ، «در خلال سال های ١٩٨٨ و ١٩٨٩ مجموعه مکاتباتی میان مقامات بلند پایه ی دو کشور وجود دارد که در آن ، پادشاه وقت سعودی (عبدالعزیز السعود) از طریق سفیر خود خطاب به دولـت مصـر بیـان میدارد که اداره ی جزیره های صنافیر و تیران از سوی مصر پایان یافته است و حاکمیت این دو جزیره باید به عربستان بازگردد»٤.
4 Pierre-Emmanuel Dupont and Brian Mc Garry, The Egypt-Saudi Arabia Agreement on Tiran and Sanafir, Centre for International Land Maritime Boundaries (LCILP) and London Center of International Law Practice (LCILP), April 2016, P.