چکیده:
بهگویی سبکی از کاربرد زبان است که گویشوران از آن به منظور جایگزین کردن واژهها و عبارتهای تابو استفاده میکنند و در تمام فرهنگها مورد استفاده قرار میگیرد؛ از این رو، کاربرد آن در زبانهای مختلف امری متداول است. در مقالۀ حاضر تلاش شده است تا حوزههای کاربرد بهگویی در گویش کردی ایلام بررسی شود. بدین منظور، نویسنده با استفاده از روش مصاحبۀ حضوری و نیز شیوۀ کتابخانهای به گردآوری دادههای این گویش پرداخته و برای مصاحبۀ حضوری به صورت تصادفی 35 گویشور را از سنین مختلف انتخاب نموده است. در روش کتابخانهای هم به بررسی دو فرهنگ لغت موجود از واژگان این گویش پرداخته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بهگوییهای به کار رفته در گویش کردی ایلام در حوزههای هراس، بدن، مواد مخدر و الکلی، تجارت و ناسزا است و بیشترین واژههای بهگویانه مربوط به اندامها و مسائل جنسی هستند. همچنین، در این گویش در حوزۀ سیاست بهگویی وجود ندارد.
Euphemism is a linguistic style used by language speakers to substitute taboo words and expressions. Since it is a common phenomenon in all cultures, it is a ubiquitous feature for every language. The current article aims at studying the different domains of euphemism usage in the Kurdish Dialect of Ilam. To do so, the writer has turned to the questionnaire and library methods. For the former he selected 35 speakers randomly from all ages with different educational levels and for the latter he has scrutinized two available Kurdish-Persian dictionaries. The findings show that in the Ilami dialect, euphemism is used in the domains of fear, body, alcohol and narcotic drugs, as well as trading and swear. Moreover, the findings indicate that the most frequently used euphemistic expressions are related to sexual organs or issues. Furthermore, there is no euphemism for politics in the Ilam Dialect.
خلاصه ماشینی:
بررسي زبان شناختي به گويي در گويش کردي ايلام 2 بهمن زندي استاد زبان شناسي، دانشگاه پيام نور 3 کرم اله پاليزبان دانشجوي دکتري زبان شناسي، دانشگاه پيام نور چکيده به گويي سبکي از کاربرد زبان است که گويشوران از آن به منظور جايگزين کردن واژه ها و عبارت هاي تابو اسـتفاده ميکنند و در تمام فرهنگ ها مورد استفاده قرار ميگيرد؛ از اين رو، کاربرد آن در زبان هـاي مختلـف امـري متـداول است .
يافتـه هـاي پـژوهش نشان ميدهد که به گوييهاي به کار رفته در گويش کردي ايلام در حوزه هاي هراس ، بـدن ، مـواد مخـدر و الکلـي، تجارت و ناسزا است و بيشترين واژه هاي به گويانه مربوط به اندام ها و مسـائل جنسـي هسـتند.
آمار مربوط به پاسخ هاي دريافتي حوزه تعداد به گوييها درصد مرگ 4 موجودات ترسناک 22/80 3 بيماريها 6 اندام هاي جنسي 12 مواد زائد 9 54/38 ناتوانيهاي جسمي 4 مسائل جنسي 6 مواد مخدر و الکلي 10/52 6 تجارت 7/01 4 ناسزاها 5/29 3 جمع 100 57 در اينجا بر اساس تقسيم بندي جديد کـه در ايـن مقالـه صـورت گرفتـه اسـت ، هـر يـک از حوزه هاي کاربرد به گويي در گويش کردي ايلام همراه با نمونه هـاي اسـتخراج شـده از داده هـاي گردآوريشده ارائه ميشود.
در زبان کردي نيز از آنجا که گويشوران معتقدند در صـورت اشـارة مسـتقيم بـه واژة مـرگ بـار معنايي منفي آن به مخاطب القا ميشود، از زبان غيرمستقيم براي اشاره به مرگ يا ذکر نام افـرادي که از دنيا رفته اند، استفاده ميکنند، مانند: (به تصویر صفحه مراجعه شود) يکي از پژوهشگراني که به بررسي مقولۀ مرگ و ارتباط آن با به گويي در ترجمـه مـيپـردازد، عابد (٢٠١١) است .