چکیده:
هدف: هدف این پژوهش، تحلیل هزینه- منفعت حفاظت و نگهداری منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی است.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و برای تحلیل داده ها از مدل ریاضی استفاده می کند. مدل پژوهش در قسمت تحلیل هزینه فرصت ذخیره سازی منابع چاپی، از ترکیب پنج متغیر هزینه دارایی، هزینه تعمیر و نگهداری، هزینه جاری، هزینه نیروی انسانی و هزینه انرژی، تشکیل می شود؛ همچنین مدل پژوهش در بخش بررسی هزینه فرصت ذخیره سازی منابع الکترونیکی، از شش متغیر هزینه تملک و دارایی، هزینه تعمیر و نگهداری، هزینه جاری، هزینه نیروی انسانی و هزینه انرژی و هزینه تهیه پایگاه های اطلاعاتی تشکیل می شود. در این پژوهش هزینه فرصت نگهداری مجموعه منابع چاپی و الکترونیکی با استفاده از مدل ارزش خالص فعلی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران می باشد. پژوهش حاضر ارزش خالص فعلی متغیرهای تحت بررسی در بازه های زمانی سه ساله، پنج ساله وهفت ساله گذشته را محاسبه و مورد ارزیابی قرار داده است. مقادیر هزینه های مربوط به متغیرهای مورد نظر در هر مدل مربوط به منابع چاپی و الکترونیکی، در نرم افزر اکسل 2010 جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج مقایسه شده است.
یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل و بررسی ارزش خالص فعلی پنج متغیر تاثیرگذار یرحفاظت و نگهداری مجموعه منابع چاپی و شش متغیر موثر بر حفاظت و نگهداری منابع الکترونیکی نشان می دهد که هزینه های صرف شده جهت حفاظت و نگهداری منابع الکترونیکی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران دارای صرفه اقتصادی بیشتر در مقایسه با منابع چاپی می باشد.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش هزینه فرصت نگهداری مجموعه منابع چاپی و الکترونیکی با استفاده از مدل ارزش خالص فعلی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است.
چارچوب مفهومی پژوهش ساختار کلی مدل تحلیل «هزینه _ سودمندی» بیان میکند که در طول انجام یک پروژه، یک مقدار اولیه سرمایهگذاری بهعنوان ورودی پروژۀ مزبور در نظر گرفته میشود و در طول انجام این پروژه یک سری عملکردهایی صورت میگیرد که در اینجا این عملکرد محاسبه ارزش خالص فعلی هزینههای مؤثر بر نگهداری مجموعه منابع اطلاعاتی کتابخانهها و مراکز اطلاعاتی و در مورد خاص آن، محاسبۀ ارزش خالص فعلی هزینههای مؤثر بر نگهداری مجموعه منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران است و سپس مجموع این هزینهها از درآمد _ که در اینجا همان سرمایهگذاری اولیه در نظر گرفته میشود _ کسر می شود تا خالص سرمایهگذاری یا همان سود (خروجی پروژه) بهدست آید.
ما در این پژوهش ابتدا ارزش خالص فعلی هزینههای هر یک از آیتمهای تأثیرگذار بر حفاظت و نگهداری(ذخیرهسازی) مجموعه منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران را محاسبه کرده، سپس با توجه به مدل کلی مورد استفاده در پژوهش سود خالص سرمایهگذاری را برای هر یک از بازههای زمانی مختلف و در نرخهای تنزیل متفاوت را محاسبه میکنیم.
برای تحلیل «هزینه _ سودمندی» نگهداری مجموعه چاپی و الکترونیکی کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران با استفاده از مدل ارزش خالص فعلی، ابتدا متوسط هزینۀ سالانۀ هر یک از فاکتورهای ذخیرهسازی در سه بازۀ زمانی مختلف محاسبه شد.
Using cost benefit analysis to justify digital library projects.