بررسی و تحلیل رویکردهای حاکم بر مطالعات شهر اسلامی

پژوهش های متعدد و متنوعی که در صد سال اخیر در زمینه «شهر اسلامی» صورت گرفته، باعث انباشته شدن حجم زیادی از متون نظری گردیده است که دیدگاه ها و نظرات ارائه شده در آنها، تعدد، تنوع و گاه تناقض و اختلاف فاحشی با یکدیگر دارند. این گستردگی و تنوع و در مواردی تناقض، موجب ابهام و سرگشتگی پژوهشگران این حوزه، به ویژه پژوهشگران جوان شده و هم چنین، فهم صحیح از حدود و ثغور و مرزهای این مطالعات را با مشکلاتی همراه کرده است.بر همین مبنا، در پژوهش حاضر سعی شده است محتوای منابع اصلی موجود و در دسترس در زمینه مطالعات شهر اسلامی بررسی و رویکردهای حاکم بر این مطالعات تبیین و تحلیل گردد، تا ضمن رفع مسائل مورد نظر، موجبات تشخیص و انتخاب رویکرد صحیح در مطالعات آتی برای تدوین مبانی نظری شهر اسلامی فراهم شود. نتایج این پژوهش، که با هدف زمینهسازی برای تدوین مبانی نظری شهر اسلامی و با روش توصیفی- تحلیلی و اسنادی به انجام رسیده است، حاکی از حاکمیت سه رویکرد اصلی مورفولوژیک (فرم محور)، ساختارگرایانه، ساختارشکنانه (نقادانه) و چند زیررویکرد یا گرایش در این حوزه است.

Diverse and various researches which have been conducted in recent hundred years in the area of Islamic city ، has made the accumulation of a great volume of theoretical texts in which the views are diverse ، sometimes contradictory with a grave differences. This broadness and diversity and in some cases conflicts ، has brought about ambiguity and confusion of researchers in this field in particular the young researchers and also it has made the true understanding of the limits of these studies associated with certain problems . On this basis، in the present research، it has been tried to elaborate and analyze the contents of the main existing and available sources in the area of study of Islamic city and the attitude prevailing on it . This will pave way to remove the problems and will help with detection and selection a proper attitude in the future studies to develop the theoretical foundations of the Islamic city. The results of this research ، which has been made aiming at paving grounds for the compilation of the theoretical foundations of Islamic city and in descriptive-analytical and documented based methods ، indicate the rule of three main morphologic ( form-oriented) ، structural-oriented and de-constructional(critical ) attitudes and some sub-attitudes or tendencies in this area.