چکیده:
زمینه و هدف: در محیط بهسرعت در حال تغییر امروز، شناخت و ارزیابی فرهنگ سازمانی، بهعنوان بستر مناسب ایجاد تغییرات سازمانی، نقشی کلیدی در اجرای موفقیتآمیز برنامههای بهبود سازمانی، ایفا میکند. هدف پژوهش، ارائه یک رویکرد کمی-کیفی جهت آسیبشناسی فرهنگ سازمانی بود.روششناسی: روش پژوهش، آمیخته (کمی و کیفی) و جامعه آماری پژوهش شامل دو جامعه آماری از کارکنان و خبرگان یک موسسه تحقیقاتی فعال در حوزه دفاعی بود. حجم جامعه آماری کارکنان، 175 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه 120 نفر تعیین و درنهایت بر اساس دادههای مربوط به 111 پرسشنامه عودت دادهشده، تحلیلها انجام گرفت. روش نمونهگیری نیز تصادفی ساده بود. حجم نمونه آماری خبرگان سازمانی، 12 نفر بود که به روش نمونهگیری هدفمند قضاوتی و گلوله برفی انتخاب شدند. بهمنظور تعیین شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب فرهنگ سازمانی، از ابزار ارزیابی فرهنگ سازمانی (OCAI) (بخش کمی) که روایی و پایایی آن توسط محققان مختلفی که در مطالعات خود از آن استفاده کردهاند، تائید شده است، استفاده شد و از طریق محاسبه میانگین و واریانس، وضعیت موجود و مطلوب و شکاف بین آنها بررسی شد. بهمنظور تعیین علل شکافها نیز از مصاحبه و تحلیل تم و نرمافزار SQR NVivo10 استفاده شد (بخش کیفی).یافتهها و نتیجهگیری: نتایج نشان داد که بیشترین شکاف مربوط به دو ربع قبیلهای و سلسلهمراتبی بود. از طریق مصاحبه و تحلیل تم، علل وجود شکافها و راهکارهای رفع این شکافها ارائه گردید. پیشنهاد میشود بهمنظور بهبود برنامهریزی جهت ایجاد تغییرات مناسب در فرهنگ سازمانی، ابتدا با استفاده از روش کمی و ابزار ارزیابی فرهنگ سازمانی، شکاف فرهنگی مشخص و سپس بهمنظور شناسایی علل این شکافهای فرهنگی و یافتن راهکارهای مناسب، از روشهای کیفی همچون مصاحبه و تحلیل تم استفاده شود.
خلاصه ماشینی:
"بهاینترتیب با توجه به مطالب ارائهشده و بر مبنای اهداف پژوهش، سؤالات پژوهش عبارتاند از: وضعیت موجود و مطلوب فرهنگ سازمانی موسسه تحقیقاتی موردمطالعه در هر چهار ربع فرهنگی (فرهنگ قبیلهای، فرهنگ ادهوکراسی، فرهنگ بازاری و فرهنگ بوروکراتیک) به چه صورت میباشد؟ شکاف و اختلاف بین وضعیت موجود و مطلوب مربوط به هر ربع فرهنگی به چه صورت میباشد و بیشترین و کمترین اختلافات مربوط به کدام ربع فرهنگی میباشد؟ علل وجود شکاف فرهنگی در هر ربع چیست و چه راهکارهایی برای رفع این شکافها قابلارائه میباشد؟ فرهنگ سازمانی فرهنگ سازمانی توسط عوامل مختلفی از قبیل جامعه، فناوری، بازار و رقابت شکل میگیرد؛ بنابراین، هر جامعه، سازمان و حتی واحد سازمانی، فرهنگ سازمانی خاص خود را دارد (دمرست 104 2008، 12).
اگر بخواهیم یکی از دلایل به وجود آمدن این مسئله را بیان کنیم باید گفت که بهصورت کلی سه دسته افراد شامل کارکنان ستادی، محققین و اعضای هیئتعلمی در این موسسه در حال فعالیت هستند ولی قوانین و دستورالعملها بدون در نظر گرفتن تفاوت این سه گروه تدوینشده و به همین دلیل مشاهده میکنیم که اعضای هیئتعلمی بهجای توجه خاص بر موضوع آموزش درگیر فرایندهای دست و پاگیر بوروکراتیک شدهاند؛ بنابراین باید مسئولان سازمانی به این نکته توجه کنند که قوانین تدوینی بهتناسب هر گروه از این کارکنان باشد و بهطور ویژه مکانیزمهای پاداش برای اعضای هیئتعلمی به شکلی باشد که زمینهساز انگیزه مثبت باشد و نه اینکه سلبی بوده و انگیزهها را کاهش دهد.
یادداشتها Yahyagil Schein Balthazard& Cooke Messner Büschgens Cameron & Quinn Cameron &Ettington Downsizing Caldwell CSC Index Gross Kotter&Heskett Denison Trice & Beyer Kotter&Heskett Quinn &Rohrbaugh Demerest Organizational Character Gulcag&Ugur Gregory Macintosh & Doherty Cheuung Aktash Cucu&Guit Liu Van den Berg &Wilderorn Immersing Coding Thematic structures Miles Recursive Braun & Clarke Miles &Huberman Boyatzis Theory-Driven Approach Prior-Research-Driven Approach Data-Driven Approach Sub-themes Miscellaneous Worked-out Toxic Leadership Toxic Climate"