چکیده:
بازخوانی سنت در برخورد با دستاوردهای عقلی بشر مدرن» برای حل تضادهای پیش آمده بین عقلانیت
سنتی و عقلانیت مدرن ضروری است. هر سنت دینی» تفسیری از چندین امکان تفسیر از متون دینی
است که بر اساس عقل برسازندة دوران خویش ارائه شده است و همچنان امکان ارائه تفسیری نوین از
متن» بر اساس عقلانیت حال حاضر بشرء محتمل است. از این روء این نوشتار درپی آن است که با
بازخوانی وجهی از وجوه سیر سیاسی - اجتماعی نبی مکرم اسلام ٩ در قالب شکلگیری دولت مدینه و
امت واحده بپردازد - که در سیر تاریخ تحول دولت اسلامی به فراموشی سپرده شده و تبعات عمیق و
جدی سیاسی - حقوقی آن مغفول مانده است -و گامی در جهت ایجاد وحدت معرفتشناختی در میان
سنت دینی و عقلانیت جدید بردارد. این مقاله با بررسی مفاد پیمان نامه مدینة النبی که در حکم قانون
اساسی دولت - شهر مدینة النبی است ماهیت سیاسی دولت مدینه و نیز اثرات حقوقی آن را بازشناسایی
میکند. بر این اساس و با تاکید بر حقوق و آزادیهای سیاسی مردم در پیمان نامة مدینه میتوان نتیجه
گرفت که دولت پیامبر اکرم ٩ با احترام به آزادی انسان و حق تعیین سرنوشت خویشتن شکل کرفته
است.
خلاصه ماشینی:
"آری میتوان پذیرفت که یثرب پس از هجرت نبی مکرم9 یک سیستم بروکراتیک و دیوانسالاری حکومتی نداشت، و تنها شاهد حرکتهای حکومتی هستیم، لکن گذر تاریخ نشان میدهد که سیستم مدینه رو به سوی تمرکز و وحدت دولت داشت و وقایع تاریخی اواخر عمر پیامبر9 و پس رحلت ایشان حاکی از این امر است؛ شاهد آنکه اولین فعل سیاسی مسلمین که بعد از پیامبر9 انجام شد، همانا انتخاب جانشین برای ایشان بود و گفت وگوهای انجام گرفته در سقیفة بنیساعده بیشتر ناظر بر جانشینی سیاسی ایشان است نه جانشینی دینی 1 (طبری، 1352: 4/1342-1348).
دوم با فرض تشکیل هستة ابتدایی امت از قبایل مسلمان یثرب که علاوه بر وظایف جاری اجتماعی ـ سیاسی خود، وظایفی هم در قبال امت دارند؛ وظایفی که گاهی جدای از یک کل سیاسی، مفاهیم عقیدتی را نیز در درون خود دارد، ترکیب پیمان نامه را دوگانه دانست و در نهایت حالت سوم که ترکیبی از دو وضعیت پیشین است؛ به نظر نگارنده پیمان نامة مدینه مرکب از دو یا چند بخش است که از سویی در قالب یک فدراسیون سیاسی متشکل از جمعیتهای عقیدتی و یا غیر آن، به تنظیم روابط امت پرداخته است و از سویی دیگر، به تنظیم روابط سیاسی یک بخش از این فدراسیون (هستة اولیه) که مؤمنان و مسلمان باشند به عنوان گروه مستقل از دیگر گروههای عضو فدراسیون پرداخته است."