چکیده:
در مجموعه خدمات میزبانی گردشگران، اسکان یکی از مهم ترین عناصر به شمار می آید. از آن جا که کیفیت اقامتگاه، تاثیر عمیقی بر کیفیت زندگی گردشگران دارد، کی از مهم ترین انتخاب های گردشگران است. مشهد مقصدی شناخته شده است که طیف متنوعی از گزینه های اقامتگاهی را در اختیار زائران قرار می دهد. با این حال تا کنون توصیف جامعی از توزیع زائران در انواع اقامتگاه ها، نحوه انتخاب اقامتگاه، هزینه ها و میزان رضایت از این انتخاب ها ارائه نشده است. برای ارایه تصویری شفاف از وضعیت اسکان زائران ایرانی در مشهد، داده های طرح پژوهشی «بررسی کیفیت اقامت و ترجیحات زائران ایرانی در مدت حضور در مشهد» مبنای تحلیل ثانویه قرار گرفت. در پیمایش مزبور تمامی زائران ایرانی شهر مشهد در سه فصل سال ۱۳۸۹ و یک فصل سال ۱۳۹۰ جامعه آماری پژوهش را تشکیل می دهند. جمعیت نمونه شامل ۱۶۰۰ زائر ایرانی در شهر مشهد در فصل های تابستان ۱۳۸۹، پاییز ۱۳۸۹، و بهار ۱۳۹۰ بود که به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. در این مقاله با الهام از گونه شناسی کوهن از گردشگران که بر مبنای مفهوم جامعه شناختی «نهادی شدن» پیشنهاد شده است، انواع اقامت گاه های زائران طبقه بندی شد. یافته ها نشان می دهد مساله اسکان در اولویت نخست ۸۵/۸۱ درصد زائران است. با تمرکز بر روی آن دسته از زائرانی که هزینه اسکان شان صفر نبود، مشخص شد هزینه اسکان، رتبه اول هزینه سفر آن ها را به خود اختصاص داده است؛ یعنی حدود یک سوم هزینه های سفر (۳۵ درصد). تحلیل بر روی همین گروه نشان داد میانگین هزینه سرانه اسکان در مدت حضور در شهر مشهد ۵۱۵۰۰۰ ریال بوده است. در میان زائران ۵/۲۷ درصد با مراجعه اتفاقی و ۲۳ درصد بر اساس تجربه سفر قبلی و ۵/۱۷ درصد از طریق دلال ها محل اقامت شان را پیدا کرده بودند. این در حالی است که تنها ۵/۱۱ درصد زائران به کمک ستاد اسکان، رزرو از شهر مبدا و راهنمای زائر به اقامتگاه هایشان هدایت شده بودند. از میان امکانات موجود در اقامتگاه، زائران بیش از همه از وضعیت امنیت اقامتگاه خود راضی بودند.
Accommodation is an integralcomponent of hospitality services and، since its quality has a great effect on travel experience it is an important issuesabout which all tourists shouldmake decision. Mashhad is known as a destination that provides pilgrims with various types of accommodation choices. In order to draw a clear picture of Iranian pilgrims'' accommodation pattern in Mashhad، Iran، the data of the previously conducted research «Iranian Pilgrims accommodationquality and preferences in Mashhad» was used for performing secondary analysis. Statistical population comprises all Iranian pilgrims visiting Mashhad in 3 seasons of 1389 and first season of 1390 (2010-2011)of which 1600 pilgrims were selectedusing systematic random sampling. Inspiring from Cohen''s typology of tourists based on the sociological concept of «institution»، types of accommodations were categorized. Findingsindicate that accommodation is the most important issue for 81.85% of pilgrims. For those pilgrims who paid for accommodation، its cost ranked first among all travel costs، about one-third of total costs (35%). The average cost of accommodation per capita in Mashhad was 515000 Rials. In regard with accommodation choice، 27.5% of pilgrims chose their accommodation with no pre arrangement، while 23% found it based on their previous experience and 17.5 % used brokers services. The rest 11.5% were introduced to accommodation settings by governmental authorities like the municipality accommodation officeand pilgrims'' guide bureau or booked residential placeat home. Among all aspectsof accommodation places، pilgrims were mostly satisfied with the security.
خلاصه ماشینی:
عظیمی هاشمی (۱۳۹۰) در بخشی از مطالعه خود پس از مرور وضعیت استانداردهای اسکان ، واحدهای اقامتی شهر مشهد را با استانداردهای بین المللی مورد مقایسه قرار می دهد و با توجه به تعداد زائران و تعداد اتاق و تخت موجود در اقامتگاه های مختلف شهر مشهد (اخذشده از ششمین آمارنامه حمل ونقل شهر مشهد و آمارنامه سال ۱۳۸۸ شهر مشهد) وضعیت موجود و نیاز شهر مشهد را به تخت برای زائران در سال ۸۸ و افق ۱۴۰۴ که جذب ۴۰ میلیون زائر پیش بینی شده است ، محاسبه می کند.
این تحقیقات (شرفی ، ۱۳۸۵ و ۱۳۷۸؛ صالحی فرد، ۱۳۸۵؛ مجدی،۱۳۷۴؛ رفیعی ، ۱۳۸۸؛ بابایی ،۱۳۸۴ و ۱۳۸۱؛ محتشمی پور،۱۳۸۳؛ یوسفی ، ۱۳۸۳؛ موسوی،۱۳۸۱؛ حامد مقدم رأفتی و بهروان ۱۳۸۰؛ نظرسنجی ، ۱۳۷۹؛ احمدرضا اصغرپور و محمد مدرسی ، ۱۳۸۵؛ نظرسنجی های انجام شده از زائران در نوروز سال های ۱۳۷۴،۱۳۷۸، ۱۳۷۹، ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ توسط شهرداری مشهد) با موضوعات مختلف انجام شده است که در خصوص اسکان زائران نیز اطلاعاتی سطحی به دست می دهند.
۶ خانه های اجاره ای ۲۳۴ ۱۴ ۹ جمع ۱۵۷۳ ۱۰۰ واحدهای غیر اقامتی (بیمارستان ، رستوران ، حوزه علمیه ، کانون ۱۶ بازنشستگان ، خوابگاه ) بی جواب / بی ربط ۱۱ جمع کل ۱۶۰۰ (مأخذ: یافته های تحقیق ) ۱۴۲ همچنین نتایج نشان می دهد محدوده محل اقامت نیمی از زائران (۵۰/۵ درصد) نزدیک حرم (منطقه ثامن شهرداری مشهد) بوده است و دیگر زائران در سایر مناطق شهر مشهد اقامت گزیده اند.
بررسی میزان رضایت زائران از امکانات اقامتگاه های موجود در مشهد نشان داد که امنیت اقامتگاه ها را نسبتا مطلوب ارزیابی کرده اند و از آن رضایت دارند، حال آنکه کم ترین میزان رضایت به فاصله تا حرم و هزینه اقامت بوده است .