چکیده:
در این تحقیق روش برنامهریزی راهبردی در آمادگی و پاسخگویی به بحرانهای ناشی از بلایای طبیعی در محدوده فیزیکی شهر تبریز مورد مطالعه قرار گرفته است. امروزه موضوع بحرانهای ناشی از بلایای طبیعی در شهرهای بزرگ و کلانشهرها به دلیل تاثیر فراوان بر رشد و توسعه پایدار شهری به صورت یک مسئله قابل توجه درآمده است و شهر تبریز نیز به دلیل این که بهصورت جدی مورد تهدید حوادث و سوانح طبیعی خصوصا سیل و زلزله قرار گرفته است این موضوع بهصورت یک مسئله مهم و قابل توجه مورد بررسی قرار میگیرد.
دادههای تحقیق شامل اطلاعات آماری حوادث و سوانح با استفاده از نقشههای پهنهبندی و ریزپهنهبندی زلزله و اطلاعات ایستگاههای هواشناسی و مطالعه اسناد و مدارک کتابخانهای بهدست آمده است. و بهمنظور تجزیه و تحلیل این دادهها از روشSWOT استفاده شده است. در این روش نقاط صعف و قوت و فرصتها و تهدیدات مجموعه شهری تبریز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
در سال 1384 اولین کنفرانس بین المللی مخاطرات زمین، بلایای طبیعی و راهکارهای مقابله با آنها از سوی دانشگاه تبریز و مشارکت کلیه دستگاههای اجرایی استان برگزار گردید و در آن مقالات متعددی ارائه گردید با این همه مطالعات موردی برای شهر تبریز کمتر صورت گرفته است و در اینجا سعی میشود مطالب لازم ارائه شود منطقه مورد مطالعه شهر تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی است که بهصورت چالهای در میان پیشکوههای سهند و دامنههای ناپایدار ارتفاعات شمالی عون ابن علی، جایی که گسل اصلی شمال تبریز از آن عبور میکند.
اختلال در سیستم فاضلاب و جمعآوری آبهای سطحی و عدم کشش آبروهای شهری بارها سبب بروز سیل و آبگرفتگی منازل و سایر کاربریها شده است همچنین وجود معابر تنگ و شیبدار بخصوص در محلات شمال شهر تبریز و محلات آسیبپذیر در برابر زمینلرزه 3 - عدم نظارت، جدیت و کنترل کافی از سوی مدیریت شهری بر ساخت و سازهای نامقاوم در برابر بلایای طبیعی سیل و زمینلرزه و همچنین گسترش کالبد شهری بر روی زمینهای سست و ناپایدار بدین ترتیب رشد و توسعه ساخت و سازها در زمینهای مستعد سیل و زلزله در اثر عدم توجه جدی به آنها نیز از نقاط ضعف موجود در شهر تبریز به حساب میآید.
4 - ضعف در استفاده گسترده از تکنولوژی پیشرفته و روز دنیا در خصوص مقابله با بلایای طبیعی سیل و زلزله در همة زمینه (آمادگی ـ پیشگیری ـ مقابله و بازسازی) تحلیل SWOT یکی از ابزارهای مهم برنامهریزی راهبردی میباشد که بهکارگیری آن در بخش برنامهریزی بحرانهای طبیعی و بلایا که بهعنوان موضوعات راهبردی مطرح میشوند سبب میشود که مدیریت بحران شهری نقاط قوت و ضعف خودش را شناخته و براساس فرصتها و تهدیدات محیط شهری راهبردهای مشخصی را برای آنها تدوین کند و بدین ترتیب از قربانی شدن در شرایط بحرانی نجات مییابد.