چکیده:
هدف: دین و انبیا برای انسان سازی، هدایت، تربیت و سعادت انسان آمده اند واز طرفی، موضوع علوم انسانی نیز انسان و مسائل فردی و اجتماعی اوست. از این رو، معارف قرآنی با مسائل علوم انسانی در بسیاری از موضوعات دارای مرز مشترک است. از این رو، هدف این نوشتار، یافتن رابطه معنادار بین علوم اسلامی و علوم انسانی از منظر شهید مطهری بوده است.
روش: پژوهش حاضر با نگاه کیفی از روش توصیفی با تحلیل محتوا به شیوه کتابخانه ای استفاده کرده است.
یافته ها: 1. تمام علومی که در رشد و تعالی انسان و برآورده کردن نیازهای لازم جامعه اسلامی موثرند، اگر دارای ماهیت از اویی و به سوی اویی باشند، از باب فریضه در زمره علوم اسلامی قرار دارند. 2. استاد مطهری در بعضی از حوزه ها از جمله تعلیم و تربیت، اخلاق، جامعه و تاریخ، حقوق زنان و مسائل خانوادگی، رهبری و سیاست و حتی اقتصاد، هر چند محدود، به تولید علوم انسانی اسلامی پرداخته اند. 3. علوم انسانی غرب به دلیل شکل گیری در بستر اندیشه های مادی و طبیعت گرایانه، با محوریت تجربه و عقل ابزاری و جهت گیری سکولار با اهداف امانیستی، علوم انسانی مورد نظر اسلام نیستند.
نتیجه گیری: علوم انسانی اسلامی مورد نظر شهید مطهری دارای ماهیت توحیدی، فطرت گرا، مستند به منبع وحی و سنت و آرای اندیشمندان اسلامی اند و از داده های عقل کلی و شهودی و وحی، افزون بر داده های علوم تجربی و آماری مدد می جویند.
Objectives: Religion and prophets aimed at making human’s personality and guidance، happiness and training. The present research intends to find a meaningful relationship between islamic and human sciences from martyr Motahari’s point of view.
Method: The method of this research is qualitative sight using descriptive method with content analysis with library method for answering the question of relationship between Islamic sciences and human sciences from martyr motahari،s perspective.
Results: 1- Islamic science isn’t limited to idiomatic islamic science but is effective in human’s development and meets the needs of society، if they have the nature of، some one to some one، they will be in the group of islamic science. 2- Motahary’s perspective is to produce islamic human sciences in some subjects like education and training، morality ،society and history ،women’s right and family matters، leadership and policy and even economy.3- the human sciences of west goes to the way of secular with the targets of physical and humanism and is limited to an experimental method in this reason that it had been formed in the context of naturalistic ideas.
Conclusion: Human sciences and islamic sciences from Martyr Motahari’s perspective has monotheism fact، nature- oriented fact and it is documented with the source of the revelation and tradition and votes of islamic thought and methodically ، in addition to natural science and statistical، it seeks help from rational، intuitive and revelation.
خلاصه ماشینی:
2. استاد مطهری در بعضی از حوزهها از جمله تعلیم و تربیت، اخلاق، جامعه و تاریخ، حقوق زنان و مسائل خانوادگی، رهبری و سیاست و حتی اقتصاد، هر چند محدود، به تولید علوم انسانی اسلامی پرداختهاند.
استاد مطهری میگوید: «اکنون میگویم علوم فریضه که بر مسلمانان تحقیق در آنها واجب است، منحصر به علوم فوق نیست؛ بلکه هر علمی که برآوردن نیازهای جامعۀ اسلامی موقوف به دانستن آن علم و تخصص و اجتهاد در آن علم باشد، بر مسلمین تحصیل آن علم از باب باصطلاح مقدمه تهیویی<FootNote No="3" Text=" مقدمه تهیوئی؛ یعنی واجبی که ما را آماده میکند برای واجب دیگر.
استاد مطهری در این مورد میگوید: «امروزه اصطلاح شده که بعضی علوم را که مستقیما یا مقدمتا به مسائل اعتقادی یا اخلاقی یا احکام(فقهی) برمیگردد، علوم دینی و سایر علوم را علوم غیر دینی میخوانند و میپندارند که توصیههای اسلام به علم، راجع به علوم دسته اول است؛ یعنی علومی مثل فقه و اخلاق یا ادبیات عرب و منطق؛ در حالی که از نظر اسلام، هر علمی که به حال مسلمین مفید باشد و گرهی از کار آنها باز کند، فریضۀ دینی و علم دینی است.
بیان دیدگاههای استاد در مورد حقوق زنان به صورت نظاممند و نقد نظام حقوقی زن در غرب و پاسخ به اشکالاتی که در مورد حقوق انسان در اسلام است، نوعی تولید علم در حوزۀ مسائل زنان است.
Qom: Imam Khomeini Institute.
Qom: Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini (RA).
Introduction to Islamic Sciences (Logic and Philosophy).