چکیده:
هدف: هدف مقاله حاضر، شناسایی برخی از بایسته های برگزاری کرسی های نقد، نظریه پردازی و مناظرات علمی با بررسی مناظره های امام صادق(ع) بود.
روش: این مقاله با بهره گیری از توانایی های تحلیل گفتمان انتقادی ون دایک در قالب متغیرها و مقوله های عملیاتی، این مناظره ها را بررسی کرده است.
یافته ها: دقت در مناظره های امام با نمایندگان ادیان و فرق دیگر، با تمرکز بر مقوله واژگان، چشم انداز، استعاره، انسجام تاریخی، نقل قول، تاکید ساختاری و قطب بندی نشان می دهدکه امام با وجود اثبات حقانیت و ابطال مدعیات طرفهای مناظره، از منازعه گفتمانی اخلاق گریز بر حذر مانده و در کمال صراحت، دقت، ادب و احترام، نفس این مناظره ها را به عرصه ای برای اثبات حقانیت اسلام در برابر الحاد و دیگر ادیان، و حقانیت امامت و تشیع دوازده امامی در برابر مخالفان(زیدیان و معتقدان به خلافت) بدل کردند.
نتیجه گیری: مواجهه امام صادق(ع) با متفکران دیگر مسلکها، مکاتب و مذاهب، به پیش چشم رهجویان راه حقیقت، جلوه روشنی از تضارب آرا و برخورد عالمانه با عقاید مخالف است. امام صادق(ع)، در مقام موسس مکتب فقهی شیعی، در احتجاجات خود از پیشگامان راه اندازی کرسی های آزاد بحث و مناظره علمی اند.
Objectives: The present study aims at identifying some of necessities of disposing of criticizing seats، theorizing and scientific debates by considering of Imam Sadiq (A.S.) debates.
Methods: This study considered these debates by enjoying the capabilities of van Dijk،s critical discourse analysis in framework of operational Categories and variables.
Results: Imam Sadiq (A.S.) carefulness in his debates with other religion and sects representatives by focusing on categories of vocabulary، perspective، metaphor، historical cohesion، quote، structural emphasizing and polarization، shows that Imam Sadiq (A.S.) in these debates in spite of proving the truth and annulling the debates claims avoids immoral discourse conflict and remain in perfect clarity accuracy، courtesy ، and changes the debates to a field for proving of the truthfulness of Islam against atheism and the legitimacy of Twelve Shia Imamate to opponents (the Zaydis and believers of the caliphate) .
Conclusion: Imam Sadiq (A.S.) confrontation with other professional thinkers، schools and religions، opens a clear manifestation of the exchange of opinions and scholar encountering the opponent believes in front of seekers of truth path. Imam Sadiq (A.S.)، as the founder of the Jurisprudential Shiite religious school، is pioneer of free seats of debates and scientific debates.
خلاصه ماشینی:
یافتهها: دقت در مناظرههای امام با نمایندگان ادیان و فرق دیگر، با تمرکز بر مقولۀ واژگان، چشمانداز، استعاره، انسجام تاریخی، نقل قول، تأکید ساختاری و قطببندی نشان میدهدکه امام با وجود اثبات حقانیت و ابطال مدعیات طرفهای مناظره، از منازعۀ گفتمانی اخلاقگریز بر حذر مانده و در کمال صراحت، دقت، ادب و احترام، نفس این مناظرهها را به عرصهای برای اثبات حقانیت اسلام در برابر الحاد و دیگر ادیان، و حقانیت امامت و تشیع دوازدهامامی در برابر مخالفان(زیدیان و معتقدان به خلافت) بدل کردند.
(هاشمی اردکانی و میرشاه جعفری، 1387: 10) به هر حال، فضای مناظره عرصۀ مناسبی برای اثبات خود و نفی دیگری است؛ اما هدف از مناظرههای امام، رسیدن به فهمی انتقادی و روشن از موضوع بحث و کمک به ارتقای خودآگاهی فرد شرکتکننده در مباحثه بوده است(همان).
این مقاله درصدد است تا با بهرهگیری از تحلیل گفتمان انتقادی وندایک، به بررسی وجوه زبانی مناظرههای امام ششم(ع) با نمایندگان ادیان و فرق گوناگون بپردازد.
(هاشمی اردکانی و میرشاه جعفری، 1387: 20) ج) روش تحلیل گفتمان دربارۀ به کارگیری روشهای تحلیل گفتمان، دیدگاه واحدی وجود ندارد و برخی پژوهشگران بر وجوه سازگار و ناسازگار آن با اندیشۀ اسلامی پرداختهاند(بهروزی لک، 1388: 581-539)؛ اما به باور نگارنده، آنچه از انواع گوناگون تحلیلهای گفتمانی میتوان بهره گرفت و فاقد بسیاری از محدودیتهای متصور در این روش است، تمرکز بر زبان متن، واژگان و فضای حاکم بر روابط واژگان است.