چکیده:
هدف: در این مقاله برآنیم تا با عنایت به دیدگاههای امام خمینی(ره) ضمن استخراج آرا و اندیشه های ایشان در این رابطه، به غیریت سازی از گفتمان حاکم بر دانش روابط بین الملل بپردازیم. روش: پژوهش حاضر با تبعیت از روش تحلیل گفتمان، به عنوان یکی از اقسام روشهای کیفی موجود، به بررسی جایگاه نظریه روابط بین الملل در اسلام و اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) به طور اخص پرداخته است. یافته ها: در این مقاله ضمن انتقاد از سکولاریسم و مادی گرایی حاکم بر نظریه های موجود در دانش روابط بین الملل و نیز نوع نگاه سطحی جریان اصلی نظریه روابط بین الملل بر عناصر غیر مادی ای چون معنویت و اخلاق، به کارایی و کارامدی روابط بین الملل اسلامی برای پر کردن این خلا تاکید شد. نتیجه گیری: دین مبین اسلام ظرفیت ارائه گفتمانی بدیل بر اساس معنویت و اخلاق اسلامی را داراست. بر این اساس، دین مبین اسلام با عنایت به هستی شناسی توحیدی و غیریت سازی از سایر گفتمانهای موجود در عرصه روابط بین الملل، صورتبندی گفتمانی خود را بیان می کند. این دیدگاه اسلامی در عرصه روابط بین الملل با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) و اندیشه های والای ایشان، جایگاه و منزلت ویژه ای پیدا کرده است.
Objectives: The present research aims at investigating different aspects of Imam Khomeini's opinion on international relations and distinguishes the unique discourse of the late Imam Khomeini (P.B.U.H.) from ruling discourses in international relations knowledge.
Method: The present article used discourse analyzes method as one of the qualitative methods and has analyzed the international relation theories in Islam and particularly in Imam Khomeini's political thoughts.
Results: The author of the paper criticizes the secularism and materialism among existing theories of international relations knowledge. The article also emphasizes on spirituality and ethic in practicality of Islamic international relations.
Conclusion: The author of the research concludes the capacity of Islamic opinions in suggesting an alternative discourse based on Islamic spirituality and ethics. Islam clear religion delivers its discourse structure due to the theistic onology and distinguishes the unique discourse of Islam from discourses of international relations in present era. The victorious of Islamic revolution with the leadership of Imam Khomeini in Iran developed the mentioned Islamic view on international relations.
خلاصه ماشینی:
هدف با توجه به خلأ موجود در این حوزه، هدف این مقاله بررسی صورتبندی گفتمان معنویت و اخلاق در روابط بینالملل از منظر اسلام؛ با برجستهسازی رویکرد شیعه اثنیعشری و با عنایت به نظریۀ تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت(نظریه ولایت فقیه امام خمینی) است.
(همان، ج 13: 522) حضرت امام در نامۀ خود به گورباچف، به صراحت از افول گفتمانهای بدون معنویت اسلامی از جمله گفتمان کمونیسم خبر دادند: «جناب آقای گورباچف برای همه روشن است که از این پس کمونیسم را باید در موزههای تاریخ سیاسی جستجو کرد؛ چرا که مارکسیسم جوابگوی هیچ نیازی از نیازهای واقعی انسان نیست؛ چرا که مکتب مادی است و با مادیت نمیتوان بشریت را از بحران عدم اعتقاد به معنویت که اساسیترین درد جامعۀ بشری در غرب و شرق است به در آورد».
این نوع نگرش به حوزۀ روابط بینالملل نفی میشود؛ زیرا دال مرکزی آن معنویت اسلامی است که بر اساس توحید پایهگذاری شده است؛ لذا با نگاه مادی نمیتوان به آن پرداخت.
اما با توجه گفتمان معنویت اسلامی که در آن انسانها مختارند و خدای متعال هیچ گونه جبری بر انسانها و جامعۀ انسانی مسلط نکرده است، جبرگرایی و ساختارگرایی در روابط بینالملل مورد نفی این گفتمان قرار میگیرد.
پس میتوان دریافت که نسبیگرایی موجود گفتمان پستمدرن، مورد نفی گفتمان معنویت و اخلاق در روابط بینالملل از منظر اسلام است.