چکیده:
هدف: هدف اصلی این مقاله، ارزیابی نقّادانه جایگاه معرفت شناسانه مهندسی و تعیین حدود و ثغور تقریبی محدوده ای است که مهندسی را (با همه تنوعی که در آن به چشم می خورد) اولا، از علوم جدا می سازد و ثانیا، در میان انواع فنّاوری ها ممتاز می گرداند. همچنین، رابطه میان مهندسی و علوم انسانی و اجتماعی پرداخته است. روش: روش تحقیق مورد استفاده، تحلیل اسنادی است. یافته ها: استدلال محوری مقاله آن است که: اولا، مهندسی شعبه ای شاخص از فنّاوری است و به این اعتبار با دیگر فنّاوری ها قرابت و ارتباط برهم افزا دارد. ثانیا، همانند همه دیگر فنّاوری هاست و عموما به گونه ای بارزتر از آنها، علاوه بر آنکه به نحو مستقل در کار خلق و ابداع واقعیت (برساختن واقعیت) سهیم است، در خدمت بسط علوم قرار می گیرد و ثالثا، از آنجا که علوم اجتماعی و انسانی، به اعتباری فنّاوری های انسانی و اجتماعی نیز محسوب می شوند، رابطه میان مهندسی و این دسته از علوم/فنّاوری ها رابطه ای ویژه و مثمر ثمر است (یا به گونه ای هنجاری، چنین باید باشد). نتیجه گیری: عنایت به این مسئله است که ابزار ها و رویه ها و شیوه ها و فنّاوری ها، به خودی خود اقتضای شرّ و خیر ندارند و اخلاقی بودن کنشگران و مجهز بودن آنان به بصیرتهای معرفتی و اخلاقی و بهره گیری موثر آنان از نهاد های نظارتی مناسب، مهم ترین امکانی است که برای اصلاح و کاستن از تبعات نامطلوب فنّاوری ها (از انواع مختلف آنها) در اختیار کنشگران است.
Objectives: The main theme of the article is a critical analyze of the
effects of strengths and weaknesses of engineering on social and
human sciences and the epistemological place of engineering and
determining the limitations of this field and the relation between
engineering and social, human sciences. Method: The method of the
present research is documental analysis. Results: The results of the
research indicate engineering as a significant division of technology
in relation with other technologies and are related to realities and
science development .Since social and human sciences are sort of
social, humanistic technology; there is(or normally should be) a
particular and fruitful relationship between engineering and them.
Conclusion: The author of the paper concludes the methods,
instruments and technologies are not essentially good or evil and
the ethical features of the operators and their ethical values, besides
controlling institutes are the main factors in correction and
reduction of negative aspects of different technologies.
خلاصه ماشینی:
ثانیا، همانند همۀ دیگر فناوریهاست و عموما به گونهای بارزتر از آنها، علاوه بر آنکه به نحو مستقل در کار خلق و ابداع واقعیت (برساختن واقعیت) سهیم است، در خدمت بسط علوم قرار میگیرد و ثالثا، از آنجا که علوم اجتماعی و انسانی، به اعتباری فناوریهای انسانی و اجتماعی نیز محسوب میشوند، رابطۀ میان مهندسی و این دسته از علوم/فناوریها رابطهای ویژه و مثمر ثمر است (یا به گونهای هنجاری، چنین باید باشد).
این قبیل تجربهها، آن گونه که عقلگرایان نقاد توضیح میدهند، میتواند به نحو بالقوه جهان سوم فاعلان شناسایی را غنی سازد(دربارۀ جهان سوم چند سطر پایینتر توضیح داده شده است) و زمینه را برای ارائۀ حدسها و گمانههایی که احیانا در مسیر اصابت به واقع قرار دارند افزایش دهد.
دانشمند عملی با انجام محاسباتی توضیح میدهد که اگر بتوان شتابدهندهای با ابعادی معین ساخت که بتواند تراز معینی از انرژی را برای تصادم دادن دو ذرۀ بنیادی تولید کند، آنگاه با احتمال بالا میتوان در آثاری که از تصادم این دو ذره پدید میآید، وجود ذرۀ هیگز را بررسی کرد و فرضیۀ مربوط به موجود بودن این ذره در واقعیت را به نحو نقادانه مورد ارزیابی قرار داد.
اما واقعیت این است که در جهان دانشمحور کنونی که علم و فناوری وابستگی زیادی به یکدیگر پیدا کردهاند، در غیاب پژوهشهای محض و نظری که هدفشان شناخت ظرفیتهای موجود در واقعیت است، فعالیتهای مهندسی و کاربردی نیز دیر یا زود از دستیابی به ظرفیتهای جدید محروم میشوند و از رشد باز میمانند.
"The Need for a Revolution in the Philosophy of Science".