چکیده:
هدف: انسان دارای سه ساحت اندیشه، اخلاق و رفتار است. انسان به دلیل طبیعت اجتماعی خود، موجودی سیاسی است. اخلاق سیاسی، ساحتی است که نوع رفتار سیاسی انسان را رقم خواهد زد. این نوشتار به دنبال استخراج ویژگی های اخلاقی خواص جامعه اسلامی به دلیل تاثیراتی که در جامعه دارند، بوده و بدین منظور، به بررسی دیدگاه امیرالمومنین(ع) پرداخته است. روش: روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و محدودة تحقیق نیز سخنان امام علی(ع) در نهج البلاغه است. یافته ها: بررسی بیانات امیرالمومنین(ع) در نهج البلاغه نشان می دهد در نگاه ایشان، اخلاق پایه و اساس مباحث سیاسی و اولویت در تزاحم بین اخلاق و سیاست، ارزشهای اخلاقی است. کسانی که به عنوان نخبگان و خواص جامعه اسلامی تلقی می شوند، برای اینکه انسان سیاسی مطلوب به شمار آیند، باید در کنار باورها و رفتار سیاسی خاصی که دارند، به دنبال اتصاف به صفات و ملکات اخلاقی خاصی نیز باشند. نتیجه گیری: مهم ترین ویژگی های اخلاقی خواص جامعه اسلامی از منظر امیرالمومنین(ع) عبارتند از: تقوا، یاد مرگ و معاد، عبرت از گذشتگان، پرهیز از حب دنیا و ریاست طلبی، دوری از نفاق و حسادت، توجه به آثار اجتماعی عملکرد خواص، تواضع و فروتنی در برابر مردم، فراست و شجاعت در برابر دشمن.
Objectives: Current study was done with the purpose of analyzing the
Ethical features of elites in Islamic society from nahjolbalagheh
point of view. Method: Method of research is descriptive analysis of
Imam Ali, s (P.B.U.H) speeches in nahjolbalagheh. Results: The
results of the research indicate that ethic in his view is the
fundamental aspect of policy and in relation to ethic and policy;
ethic is in the top priority in the order of priorities. The elites in
Islamic community have to follow virtuous dispositions.
Conclusion: The present survey concluded the most important
ethical features in Islamic society from Imam Ali, s point of view are
as follow: God-fearing, remembering death and resurrection,
admonition, avoiding love of this mortal world and avoiding
authority, keeping distance with hypocrisy and envy , humility and
humbleness, smartness and bravery against enemies.
خلاصه ماشینی:
نتیجهگیری: مهمترین ویژگیهای اخلاقی خواص جامعۀ اسلامی از منظر امیرالمؤمنین(ع) عبارتند از: تقوا، یاد مرگ و معاد، عبرت از گذشتگان، پرهیز از حب دنیا و ریاستطلبی، دوری از نفاق و حسادت، توجه به آثار اجتماعی عملکرد خواص، تواضع و فروتنی در برابر مردم، فراست و شجاعت در برابر دشمن.
بر این اساس باید کارگزاران جامعۀ اسلامی نهایت تلاش خود را به کار گیرند تا اولا وظیفهای که به آنان واگذ ار شده، را به بهترین نحو ممکن انجام دهند و ثانیا، رفتاری ناشایست و خلاف اصول اسلامی در تعامل با مردم از آنها صادر نشود؛ چرا که نتیجۀ چنین رفتاری ایجاد سوء ظن و بدبینی نسبت به حاکمیت جامعۀ اسلامی خواهد بود.
خواص جامعه ممکن است به دلیل مسئولیت یا موقعیت اجتماعی خاصی که دارند، گرفتار رذیلۀ اخلاقی کبر و غرور شوند و خود را بالاتر از مردم بدانند؛ در حالی که متولیان حکومت اسلامی باید موقعیت و جایگاه ایجاد شده را فرصت الهی برای انجام وظیفه و خدمت به خلق و وسیلهای برای امتحان الهی بدانند.
(همان: 418) همانگونه که بیان امام علی(ع) نشان میدهد، رفتار برخی از صحابۀ بزرگ پیامبر(ص) در برخورد با امیرالمؤمنین(ع) نمونۀ کاملی از بیانصافی خواص جامعه در برخورد با رقیبانشان است که باعث انحراف مردم در تشخیص حق از باطل شده، جنگهای خونینی را به راه انداخته و تبعات جبرانناپذیری را برای جامعۀ اسلامی به بار آورد.