چکیده:
نگاه اقتصادی به آب و بیان اهمیت و لزوم قیمت گذاری آن پیشینه طولانی در سطح جهانی دارد. این مطالعه تلاش میکند، ارزش اقتصادی آب مصرفی برای محصول یونجه را از نگاه بهرهبرداران و با استفاده از تابع تولید برآورد نماید. دادههای لازم بمنظور رسیدن به اهداف مطالعه از راه مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 110 کشاورز در دشت دهگلان برای سال زراعی 93-1392 گردآوری شده است. نتایج نشان میدهند، پس از تخمین توابع تولید انعطافپذیرو انعطافناپذیر و با توجه به آزمونهای اقتصاد سنجی دو تابع کاب- داگلاس و ترانسندنتال به عنوان توابع برتر شناخته شد. ارزش تولید نهایی هر متر مکعب آب بر مبنای تابع تولید کاب- داگلاس و ترانسندنتال به ترتیب برابر با 1689 و 1093 ریال میباشد. هزینه تمام شده هر متر مکعب آب آبیاری 625 ریال میباشد. اختلاف موجود بین ارزش اقتصادی و هزینه تمام شده آب میتواند یکی از دلایل مصرف بیش از حد و عدم صرفهجویی آب در تولید محصول یونجه باشد. کشش خود قیمتی تقاضای آب برابر با 72/2- است که مبین کششپذیری تقاضای این نهاده نسبت به تغییرات قیمت آب است. بنابراین، ممکن است استفاده از سیاستهای قیمتگذاری، ابزار اقتصادی مناسبی در کاهش مصرف آب بشمار آید.
The necessary data were obtained through questionnaires from 110 farmer in the Dehgolan plain during 2013-2014. The results showed that, after estimating the flexible and inflexible due to econometric tests, both the Cobb-Douglas function and transcendental functions have been selected as the best functional forms. The Cobb-Douglas function had more preference than transcendental function using constrained least squares test. the value of the marginal product of water per cubic meter based on the Cobb-Douglas production function and Transcendental function were equal to 1689 and 1093 Rials respectively.The final cost per cubic meter of irrigation water was 625 Rials. The difference between the economic value and the final cost of water, can be one of the reasons for the excessive consumption and lack of water savings in the production of hay.The self- price elasticity of water demand is equal to -2.72 which indicated that, the demand elasticity of this input toward the changes in the price of water. Therefore, the use of pricing policies may will be an appropriate economic instrument to reduce the water consumption.
خلاصه ماشینی:
اسـدی و همکـاران (٢٠٠٧) با کاربرد روشهای برنامه ریزی خطی، اقتصادسـنجی و اقتصـادمهندسـی بـه تعیـین ارزش بازده نهایی آب آبیاری، محاسبه هزینه تمام شده آب کشاورزی، برآورد میانگین هزینـه تولیـد یـک هکتار محصولات گروههای مختلف بهره برداری، تعیـین کشـش قیمتـی تقاضـای آب کشـاورزی و تعیین نرخ آب به روش گاردنر در سال ١٣٧٥ در دشت قزوین (زمین های زیر پوشش سـد طالقـان) پرداختند که نتایج حاکی از کشش ناپذیر بودن تقاضای آب نسبت به قیمت در بیش تر نواحی مورد مطالعه بوده هم چنین ، ارزش بازده نهایی آب کشاورزی بیش تر از آببهای دریافتی در منطقه بوده و متوسط نرخ یک متر مکعب آب آبیاری در منطقه به روش گاردنر معـادل ٦٥ ریـال محاسـبه شـده است .
بر اساس جدول ١٣ میانگین بهرهوری نهایی نهاده آب، بر مبنای تابع ترانسندنتال برابر با ٠/٢٢ کیلوگرم بر متر مکعب میباشد؛ این عدد بدین مفهوم است که به ازای یک واحد اضافی از نهاده آب مقدار تولید به اندازه ٠/٢٢ کیلوگرم افزوده میشود.
همان گونه که از نتایج جدول (١٥) گویاست ، بر اساس تابع ترانسندنتال کشش تولید نهادههای سم حشرهکش ، کود ازت و کود فسفات کوچک تر از صفر است در نتیجه کشاورزان از این نهادهها به صورت اقتصادی استفاده نمیکنند.
مقدار تولید نهایی نهاده آب بر اساس تابع ترانسندنتال و کاب-داگلاس به ترتیب برابر با ٠/٢٢ و ٠/٣٤ بدست آمد که نشان میدهد به ازای هر متر مکعب آب اضافی، به ترتیب ٢٢٠ و ٣٤٠ گرم به تولید یونجه اضافه میشود.