چکیده:
بعد از تحولات عربی 2011 و به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر، این جنبش مواضع متضادی در قبال ج.ا.ایران و سیاستهای منطقهای آن اتخاذ نمود. این مساله باعث شد تا بین برخی از مجامع سیاسی وآکادمیک ایران، رویکردهای متفاوتی در خصوص استمرار و یا تجدید نظر در تعاملات آینده با اخوان المسلمین شکل بگیرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی ، در پی پاسخ به این سوال است که چه رویکردهایی در خصوص آینده تعاملات جمهوری اسلامی با اخوان المسلمین وجود دارد و راهبرد آینده چیست؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد سه رویکرد اصلی را در این خصوص میتوان شناسایی کرد: 1. رویکرد آرمانگرایان 2. رویکرد ملی گرایی منفعت محور 3. رویکرد تلفیق منافع ملی با مصالح اسلامی. مقاله حاضر با توجه به رویکرد سوم به عنوان رویکردی منطبق با شرایط موجود، راهبرد "امتناع دولت، استمرار نهضت" را به عنوان راهبرد آینده تعامل با اخوان المسلمین پیشنهاد میکند.
خلاصه ماشینی:
جمهوری اسلامی بر همین اساس طی دهههای گذشته از اخوان المسلمین به عنوان مهمترین و منسجمترین جنبش جهان اهل سنت و نزدیکترین آنها به اندیشههای انقلاب اسلامی، برای به دست گرفتن قدرت و تشکیل نظام سیاسی، حمایتهای معنوی و سیاسی داشته است.
علاوه بر این، بستر رشد دو جنبش اسلامی در ایران و مصر(فوزی، پایاب،1390: 72)، تمسک به اندیشه تشکیل حکومت اسلامی و نقش مردم درآن، قائل بودن به عدم جدایی دین از سیاست(سلطانی فرد،1386: 6)، تاکید بر اصل ایجاد وحدت اسلامی میان ملل مسلمان و پرهیز از گرایشهای ملی گرایانه و درگیریهای مذهبی – فرقه ای(خامه یار، 1396: 4)، اشتراک نظر در چگونگی رابطه بین غرب و اسلام(امرایی، 1383: 136- 138) از نقاط وصل مهم و اشتراک جمهوری اسلامی و جنبش اخوان المسلمین است و بر اساس این اشتراکات بر استمرار حمایت از اخوان المسلمین تا تشکیل نظام سیاسی تاکید دارند.
با توجه به این مساله مقاله حاضر نیز با در نظر گرفتن ملاحظات رفتاری اخوان المسلمین در قدرت و واکاوی سطوح مختلف روابط با اخوان طی چند دهه روابط با جمهوری اسلامی، یعنی روابط در سطح دولت-جنبش و دولت-دولت، تجدیدنظر در راهبردگذشته یعنی استمرار حمایت از جنبشهای اسلامگرا برای تشکیل نظام سیاسی در کشورهای هدف را امری الزامی میداند.
این راهبرد ضمن پرهیز از حمایت از جنبشهای اسلامگرا در جهان اهل سنت برای تشکیل نظام سیاسی، مناسب ترین سطح روابط با اخوان المسلمین را سطح دولت- جنبش میداند و لذا حمایت از اخوان را به عنوان اپوزیسیونی قوی و قدرتمند که توازن بخش سیاستهای دولتهای کشورهای هدف (در راستای اهداف منطقهای و بین المللی جمهوری اسلامی) باشد، پیشنهاد میکند.