چکیده:
ادبیات آیینی و بهویژه شعر عاشورایی یکی از عرصههای مهم ادبیات فارسی است که از عصر صفویه بهطور جدی مورد توجه
شاعران قرار گرفته است. شاعران همانگونه که به مضمونآفرینی و بیان وقایع عاشورا توجه داشتهاند. برای تاثیر بیشتر و
ماندگاری هنر خود به آرایههای ادبی نیز پرداختهاند. در این میان بدیع به عنوان بخشی از علوم بلاغی در جهت ایجاد موسیقی
و آهنگ مورد توجه عموم و شاعران عاشورایی قرار گرفته است. در این پژوهش مرئیههای شاعران عصرصفوی ازجمله: صائب-
تبریزی» بابافغانیشیرازی و نظیرینیشابوری از جهت کاربرد آرایههای بدیعی بررسی شده است. هدف این پژوهش آن بوده تا از
این طریق کارکرد موسیقایی و بسامد هر یک از آرایههای مذکور بررسی شود. بدین منظور اشعار عاشورایی شاعران مذکور
مطالعه و بررسی شده است. نتایج حاصله نشان میدهد که به ترتیب: صائبتبریزی» بابافغانی شیرازی و نظیری نیشابوری از
آرایههای بدیع بیشتر استفاده کردهاند. همچنین از میان آرایهها بیشترین توجه به جناس, واجآرایی و تناسب بوده است که
بیانگر توجه شاعران به موسیقی درونی در کنار موسیقی بیرونی و کناری بوده است.
خلاصه ماشینی:
بررسي شعر عاشورايي با تأکيد بر بديع در شعر صائب تبريزي، بابافغاني شيرازي و نظيري نيشابوري حسن سلطاني کوهبناني ١، عليحسن سهراب نژاد٢، سهيلا شاه کرمي ٣ ١ استاديار دانشگاه ايلام ٢ استاديار دانشگاه پيام نور مرکز ايلام ٣ دانشجوي کارشناسيارشد زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه پيام نور مرکز ايلام چکيده ادبيات آييني و به ويژه شعر عاشورايي يکي از عرصه هاي مهم ادبيات فارسي است که از عصر صفويه به طور جدي مورد توجه شاعران قرار گرفته است .
شاعران همان گونه که به مضمون آفريني و بيان وقايع عاشورا توجه داشته اند، براي تأثير بيشتر و ماندگاري هنر خود به آرايه هاي ادبي نيز پرداخته اند.
موضوع علم بديع سخن ادبي فصيح و بليغ است و اموري را که موجب زينت و آرايش کلام بليغ ميشود محسنات و صنايع بديع مينامند مانند جناس ، سجع وترصيع و امثال آن (همايي، ١٣٦٨).
صائب تبريزي در اشعار عاشورايي خود که در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته با توجه به نمودار زير بيشترين استفاده را از آرايه تناسب در ميان آرايه هاي بديع داشته است .
بابافغاني شيرازي در اشعار عاشورايي خود که در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته با توجه به نمودار زير بيشترين استفاده را از آرايه تناسب در ميان آرايه هاي بديع داشته است .
نظيري نيشابوري در اشعار عاشورايي خود که در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته با توجه به نمودار ٤-٥ بيشترين استفاده را از آرايه تناسب و واج آرايي درميان آرايه هاي بديع داشته است .