چکیده:
متهم و حقوق او همواره از مهمترین مباحث مربوط به آیین دادرسی کیفری بوده است که
امروزه اهمیت زایدالوصفی پیدا نموده است و از جمله مهمترین مولفههای حقوق و آزادیهای
فردی در جوامع است. در نوشتار پیش رو این حقوق و تضمینات آن در قانون جدید مورد
بحث وبررسی قرار گرفته است و نقاط ضعف و قوت قانون جدید در این زمینه را واکاوی
نموده است .ضرورت رعایت اصل دادرسی عادلانه و منصفانه ایجاب می نماید که حقوق
دفاعی متهم در فرآیند دادرسی کیفری رعایت گردد و الزاماتی از این حیث برای ضابطین و
مقامات قضایی مقرر گردد تا با تفسیرهای سلیقه ای حقوق متهم پایمال نگردد. در راستای
همین ضرورت ها قانونگذار در تصویب قانون جدید آیین دادرسی کیفری به حقوق دفاعی
متهم بیشتر توجه نموده و قانون جدید در این زمینه دارای تحولات و نوآوری های مثبتی می
باشد که از جمله آن ها می توان به پذیرش صریح و شفاف حق سکوت برای متهم به عنوان
یکی از حقوق دفاعی وی، پذیرش حق تماس متهم با خانواده و بستگاه خود، حق داشتن وکیل
و تفهیم این حق به متهم از همان ابتدای تحت نظر قرار گرفتن وی و ... اشاره نمود که گام
های مهم و مثبتی در راستای رعایت حقوق دفاعی متهم محسوب می شوند
The accused and his rights have always been one of the most important issues
related to the criminal procedure, which has become known today and is one
of the most important components of individual rights and freedoms in
societies. In the forthcoming article, these rights and guarantees in the new law
are discussed and the weaknesses and strengths of the new law in this area. The
need to observe the principle of a just and fair trial requires that the defendant's
rights in the trial process Penalties should be complied with and thereafter be
imposed on the defendants and judicial authorities in order not to override the
rights of the accused with the tangible interpretations. In line with this
necessity, the legislator, in approving the new criminal procedure law, will pay
more attention to the defendant's defense rights, and the new law has positive
developments and innovations, including the explicit and transparent
acceptance of the right of silence to the accused As one of his defending rights,
the acceptance of the right to contact the accused with his family and his right,
the right to have a lawyer and the right to the accused from the very beginning
of his observation, and ... pointed out that important and positive steps in line
with observance Defending rights are considered accused
خلاصه ماشینی:
وکیل باید با رعایت و توجه به محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات، با شخص تحت نظر ملاقات نماید و وکیل میتواند در پایان ملاقات با متهم که نباید بیش از یک ساعت باشد ملاحظات کتبی خود را برای درج در پرونده ارائه دهد» تبصره: «در جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی و همچنین جرایم سازمان یافته که مجازات آنها مشمول ماده (302) این قانون است، در مرحله تحقیقات مقدماتی طرفین دعوی، وکیل یا وکلای خود را از بین وکلای رسمی دادگستری که مورد تأیید رئیس قوه قضائیه باشد، انتخاب مینمایند.
در نتیجه، اعلام خاتمه وکالت کسانی که قبلا در پروندههای موضوع تبصره فوق در تحقیقات مقدماتی وارد شدهاند و لزوم انتخاب وکیل از میان وکلای مورد تأیید رییس قوه قضاییه، به استناد این تبصره و ماده 11 قانون مجازات اسلامی بلاوجه بوده و ناشی از عدم توجه به تمایز دو قاعده عطف بماسبق شدن و اجرای فوری قانون است(خالقی، نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری، ص71) نکته دیگری که لازم است بیان شود آن است که هرچند دغدغهی قانونگذار در خصوص برخی جرائم خصوصا جرائم مربوط به امنیت داخلی و خارجی قابل درک است و در واقع جمع میان حق داشتن وکیل برای متهم و حفظ امنیت کشور و شهروندان کار سادهای نیست اما همان راهحل ابتدایی و تبصره سابق به نظر بهتر این مصالح را کنار هم قرار داده بود.