چکیده:
نویسنده در این مقاله کوشیده است تا با معرفی کتاب علوم البلاغة عند العرب و الفرس ارزش آن را در میان سایر کتب مشابه روشن، و با نقد ساختارِ صوری و محتوایی، جایگاه کتاب را در میان پژوهشهای بلاغت اسلامی و ایرانی ارزیابی کند. نویسندهی کتاب در هر دو زمینه عالی عمل کرده و به هدف ذکر شده در مقدمهی کتاب که بررسی تاریخ تطور بلاغت فارسی و عربی در کنار هم و نشان دادن تأثیر و تأثر این دو عرصه در تقابل با یکدیگر است، رسیده است. ساختار نقد و بررسی این مقاله در نگاه کلی چنین است:
نخست بررسى صوری، دوم بررسی میزان رعایت قواعد عمومی ویرایش و نگارش و در بخش سوم، اثر محتوایى به لحاظ محتوایی بررسی شده است.
پس از این سه بخش، «محاسن کتاب»، «میزان انطباق محتواى اثر با عنوان و فهرست»، «میزان روزآمدى دادهها و اطلاعات اثراز جهت ارجاع به منابع جدید»، «نمونههایى از نوآورى»، «نظم منطقى و انسجام مطالب در کل اثر»، «نحوه نقد و بررسیها در این اثر و میزان رعایت بیطرفی علمی درتحلیلها»، «میزان سازواری محتوای علمی و پژوهشی اثر با مبانی و پیشفرضهای مورد قبول اثر به ویژه سازواری محتوای علمی اثر با مبانی و اصول دینی و اسلامی» عنوان شده است.
The author of this article tried to with the introduction of the book of(The Arab and Iranian rhetoric knowledge) to check the status and value of it among other similar books, assessment and critical evaluation of it with formal and content structure, among Iranian Islamic rhetoric and research.The author in a couple of segments investigated the effect of formal structure and any more detailed review its content. In a book review the apparent effect of printing and quality Includes letters, layout and cover design, binding and the value of observing the ritual writing and editing is taken into consideration. Considered in the evaluation of the content, materials such as: preliminary discussion of the plan, the purpose of the author, summary and conclusions, comprehensiveness and relevance of content by subject, the type of content, the coherence of the whole work, credit amount is updated resources and how it references, observe the author's objectivity in analysis and content like this.
خلاصه ماشینی:
نویسنده ی کتاب در هر دو زمینه عالی عمل کرده و به هدف ذکـر شـده در مقدمـه ی کتـاب کـه بررسی تاریخ تطور بلاغت فارسی و عربی در کنار هم و نشان دادن تأثیر و تأثر ایـن دو عرصه در تقابل با یکدیگر است ، رسیده است .
نویسنده در صفحه ی ١٩ و ٢٠ اعتقاد همایی (تاریخ ادبیات ایـران ٢٧١-٢٧٤) را مبنـی بـر این که وصف غلامان در شعر فارسی تحت تأثیر آثار عربی بوده ، رد کرده و آن را غیردقیق دانسته است ولی از سویی دیدگاهی متعارض با آن میآورد و به نقل از بکار٥ که میگویـد «عامل اساسی در پیدایش میل جنسی به غلامان ، ایرانیان هستند که آن را در میان اعـراب 6 انتقال دادند.
تلاش نویسنده در بررسی سیر تطور کتب بلاغت فارسی در زیر مجموعـه ی بلاغـت قـرار میگیرد و بلاغت در رشته های زبان و ادبیات فارسی، عربی، مجموعـه رشـته هـای گـروه الهیات و غیره ، جزو دروس تخصصی به شمار میآید و به علـت بررسـی نکـردن عناصـر بلاغی، باید جزو منابع فرعی برای این درس قرار گیرد و ضـرورت دارد دانشـجو در کنـار آموزش عناصر بلاغی، سیر تطور آن را نیز در یک نگاه کلی داشته باشد.
دقیق خوانـده و بررسـی کـرده و سـیر تطـور بلاغت فارسی را با نمونه نشان داده است ؛ بنابراین از حیث تأثیر و تأثر در حوزه ی بلاغت ایران و عرب جزو منابع دست اول میتواند مطرح باشد و نیز میتوان آن را به عنوان کتاب فرعی در کنار کتب اصلی برای تدریس در بلاغت تطبیقی برگزید.