چکیده:
با ورود اجتنابناپذیر به عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات و لزوم تنظیم بسیاری از اسناد در فضای مجازی، تامین اعتبار اسناد الکترونیکی نیز از ضروریات است. مهمترین عامل تضمینکننده این اعتبار، بهرهگیری از امضای الکترونیکی است. در این میان، تبیین شرایط حقوقی امضای الکترونیکی که در جهت صدور سند رسمی الکترونیکی به کار گرفته میشود - با توجه به تشریفات و اعتبار ویژهای که قانونگذار برای تنظیم و ثبت سند رسمی قائل است - از اهمیت بیشتری برخوردار است. در حال حاضر، علیرغم الکترونیکی شدن مراحل تنظیم سند در دفاتر اسناد رسمی، امضای الکترونیکی هنوز به جایگاه حقوقی امضای دستی دست نیافته است؛ ازاینرو در این مقاله بر آنیم جهت رفع این خلا قانونی و با بهرهگیری از تجربیات کشور فرانسه بهعنوان کشوری پیشرو در بهرهگیری از امضای الکترونیکی در دفاتر اسناد رسمی، ابتدا به بررسی زوایای حقوقی امضای الکترونیکی و ارزش اثباتی آن پرداخته، سپس با پردازش الزامات و ضرورتهای بهکارگیری این پدیده حقوقی در روند صدور سند رسمی الکترونیکی، به مقتضیات فنی و شرایط ذخیرهسازی آن نیز اشاره شود
خلاصه ماشینی:
"(مرتضی وصالی ناصح، 1385، ص 55) مقصود از اعتبار روشهای الکترونیکی آن است که این روشها تا چه حد ارزش حقوقی و اثباتی دارند و آیا میتوان آنها را همسنگ مدارک کاغذی محسوب داشت؟ (مصطفی السان، 1385، ص 132) باملاحظه قوانین و رویه قضایی کشورهای مختلف میتوان دریافت که ماهیت، هدف و کارکرد ثبت و گواهی - از هر نوع آن - ازجمله مستند ساختن ادعاها و حقوق در جهت تسهیل اثبات بعد آن است؛ (مصطفی السان، 1386، ص 13) به همین خاطر، بحث ارزش اثباتی و همچنین جمعآوری و حفظ تمامیت و اعتبار دلایل برای ارائه در رسیدگیهای قضایی از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ (حسنعلی موذن زادگان و محمدرسول شایگان، 1388، ص 77) با تصویب قانون تجارت الکترونیکی، اصل لزوم پذیرش دلایل الکترونیکی از سوی محاکم و ادارات مورد تصریح واقعشده است؛ (زویه لینان دبلفون، 1390، ص 177) بهموجب ماده 12 قانون مذکور «اسناد و ادله اثبات ممکن است بهصورت دادهپیام بوده و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمیتوان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی دادهپیام را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.
اگرچه بهرهگیری از امضای الکترونیکی سردفتر در فرآیند تنظیم الکترونیکی اسناد گامی موثر در ایجاد مرکز ملی دادههای ثبتی بوده و اخذ اثرانگشت الکترونیکی صاحبان سند در جلوگیری از سوءاستفاده و جعل هویت افراد موثر است، لیکن فناوریهای مذکور همچنان جایگزین امضای دستی نشدهاند؛ بنابراین، با توجه به جایگاه کلیدی امضا در اسناد رسمی و پیامدهای حقوقی مترتب بر بهکارگیری این مهم در اسناد رسمی الکترونیکی، ضرورت ایجاب میکند که در روند به رسمیت شناختن سند رسمی الکترونیکی، جایگاه حقوقی امضای الکترونیکی نیز تثبیتشده و بهموجب قانون خاص به رسمیت شناخته شود تا هیچگونه ابهامی در انتساب سند رسمی الکترونیکی به صادرکننده و صاحبان سند و اعلام رضایت و التزام ایشان نسبت به مفاد سند باقی نماند و تردیدی در لازمالاجرا بودن سند رسمی منضم به امضای الکترونیکی وجود نداشته باشد."