چکیده:
رجعت در مذهب شیعه بر اساس دلایل تقلی و وقوع آن در طول تاریخ قبل و بعد از اسلام امری ثابت شده است.
برخی از روایات ائمه اطهارعلیه السلام شامل تبیین و تفسیر آیات ظهور و رجعت است که گاه این آیات بر قیامت نیز تطبیق داده می شود.از طریق روایات می توان دریافت که برخی آیات به رجعت اختصاص داشته و برخی با ظهور و قیامت اشتراک دارد.بعضی از نشانه ها،خاص قیامت کبری بوده و وجود این علائم در آیات،بیانگر اختصاص آن آیات به قیامت است.وجه اشتراک آیاتی که به رجعت و ظهور،نسبت داده شده اند،این است که هر دو بیانگر دولت ائمه اطهار علیه السلام است؛با این تفاوت که در زمان ظهور،امام زمان قیام کرده و حق را برپا می دارد،ولی در رجعت،مومنان خالص از جمله برخی از ائمه علیه السلام و کافران خالص بازگشته،و مومنان به یاری امام زمان برخاسته و کافران عذاب می شوند.
خلاصه ماشینی:
(بحرانی، ۱۴۱۶، ج۴، ص۷۴۹) این آیه حاکی از دو بار مردن و دو بار زنده شدن انسانها است که در تفاسیر اهل سنت «احیاء» اول به خروج افراد از صلب پدرانشان تعبیر شده و حالت قبل از آن را «اماته» ی اول به حساب آوردهاند، (سیوطی، ۱۴۰۴، ج۵، ص۳۴۷؛ زمخشری، ۱۴۰۷، ج۴، ص۱۵۴؛ آلوسی، ۱۴۱۵ ق، ج۱۲، ص۳۰۵) در حالیکه «اماته» دلالت بر میراندن پس از زنده بودن میکند، و ایجاد اولیه «اماته» به حساب نمیآید و استدلال به آیه (کیف تکفرون بالله و کنتم أمواتا فأحیاکم ثم یمیتکم ثم یحییکم ثم إلیه ترجعون) (بقره، ۲۸) برای اثبات «اماته» ی اول صحیح نیست؛ زیرا در این آیه خداوند متعال، وجود انسانها را قبل از «احیاء» اول، «اموات» نامیده نه «اماته»، درحالیکه «اماته» دلالت بر میراندن پس از زنده بودن میکند ولی «اموات»، به معنی اشخاص مرده است که دلالتی بر زنده بودن قبل ندارد و اگر کسی «اماته» را بنابر تأویل به جای «اموات» بهکار ببرد، این امر مجاز بوده و حقیقت، اولی بر مجاز است.
ک: بحرانی، ۱۴۱۶، ج۴، ص۸۹؛ عروسی حویزی، ۱۴۱۵، ج۳، ص۶۱۶ و ۶۱۹ - ۶۲۰) تأیید این مطلب در آیه ۸۱ آلعمران مشاهده میشود: (و إذ أخذ الله میثاق النبیین لما ءاتیتکم من کتاب و حکمة ثم جاءکم رسول مصدق لما معکم لتؤمنن به و لتنصرنه؛ و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که خداوند از پیامبران پیمان گرفت که هر گاه کتاب و دانش به شما دادم، سپس پیامبری به سوی شما آمد که آنچه را با شماست تصدیق میکند، به او ایمان بیاورید و او را یاری کنید!) گرفتن پیمان از انبیاء در یاری کردن رسولخدا۹ طبق کلمه «ثم، لتؤمنن، لتنصرنه» باید بعد از وجود گرامی حضرت محمد۹ تحقق یابد و این امر جز در ظرف آینده ممکن نخواهد بود، بنابراین باید انبیاء الهی بعد از پیامبر۹ به دنیا رجوع و بازگشت داشته باشند تا بتوانند یاریگر او باشند.