چکیده:
از دیرباز، بسیاری از مفاهیم و پیامها در قالب ادبیّات -قصهها و شعرها- منتقل شده است. برای انتقال مفاهیم، پیش از هر چیز به برقراری ارتباط نیاز است. نظرّیة خوانندة نهفته بر اساس همین نگرش شکل گرفتهاست که برای برقرای ارتباط و انتقال پیام، دو فرد لازم است. بنابراین نویسنده نیز برای انتقال معنایی که میخواهد با مخاطب در میان بگذارد، میباید با خوانندهاش روابطی ایجاد کند. ایدِن چِمبرز(Aidan Chambers، نویسنده و نظریّهپرداز بریتانیایی حوزة ادبیات کودک و نوجوان، متولّد1934) بر این باور است که با بررسی برخی عناصر در داستان میتوان به کشف چگونگی رابطة میانِ نویسنده و مخاطب و همین طور درک معناهای مورد نظر مؤلّف و حتی کیستیِ این خوانندة نهفته نائل شد. از سوی دیگر، ادبیّات پایداری نیز با آموزههایی از جنس استقامت، ایثار، گذشت، امید، نوید رستگاری، پیروزی نهایی حق بر باطل و .... در پی برقراری ارتباط با کودکان است. از همین رو، این پژوهش بر آن است تا بر پایة نظریّة چمبرز، مخاطبان ادبیّات پایداری را در دو دهة متفاوت 60 و 90 خورشیدی، شناسایی و مقایسه کند و همچنین شیوههایی که نویسندگان برای برقراری با خوانندگان خود در این دو دهة متفاوت، به کار بردهاند، بررسی شود. بدین منظور دو نمونه داستان از ادب پایداری که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دردهة 60 و 90 برای کودکان و نوجوانان منتشر کردهاست، انتخاب و بررسی شدهاست.
Most of the concepts and messages have been conveyed through literature, stories and poems, for long. It is necessary to communicate in order to convey the concepts. The theory of Implied Reader is based on this point of view which there is two persons needed in order to communicate and convey the concept. Therefore, the writer must communicate with their reader in order to convey the concept they want. Aiden Chambers a British author and theorist of children’s and young-adult literature born in 1934, believes that by studying some of the elements in a story, it is possible to discover the relation between the writer and the reader as well as the concepts considered to be conveyed by the author. On the other hand, resistance literature tries to communicate with children through teaching resistance, devotion, forgiveness, hope, salvation, the victory of good over bad, etc. Therefore, the current study tries to recognize and compare the readers of resistance literature in the 60s and 90s based on Chambers’ theory and also studies the methods that writers employ to communicate with their readers in the both decades. Consequently, two stories in resistance literature published by Institute for the Intellectual development of Children and Young-Adults (Kanoon) have been chosen and studied.
خلاصه ماشینی:
(چمبرز،١٣٨٧: ١٢٦-١٢٧) برای تحلیل زاویۀ دید، میتوان پرسش هایی را طرح کرد: «راوی کودک است یا بزرگسال ؟ این راوی، کودکانه به جهان هستی مینگرد یا بزرگسالانه ؟ کانون توجه روایت کودک است یا بزرگسال ؟ آیا او خود یکی از شخصیت هاست و از درون به داستان مینگرد و در نتیجه فاصله ای میان او و ماجراها نیست یا از بیرون و با فاصله به داستان مینگرد؟» (حسام پور،١٣٨٩: ١١٢) راوی در اتفاقات داستانی چه نقشی دارد؟ آیا پویا و فعال است یا منفعل و صرفا روایت کنندة حوادث داستان ؟ راوی، قهرمان داستان است ؟ در غیر این صورت ، چه نسبتی با قهرمانان و شخصیت های داستان دارد؟ نگاه راوی به جهان چه مقدار با نگاه خوانندة کودک همسو است ؟ اگر راوی کودک است آیا مواقعی هست که نویسنده نقاب راوی کودک را کنار بگذارد و از دیدگاه نویسندة بزرگسال ، کودک را مخاطب قرار دهد؟ آیا مسایل از دیدگاه راوی کودک دیده و پرداخته میشوند؟ آیا نوع روایت راوی با توجه به اینکه کودک است ، باورپذیر و پذیرفتنی است ؟ راوی کودک، اول شخص است یا سوم شخص ؟ نوع زاویۀ دید انتخاب شده ، در ارتباط صمیمیانه با خواننده تأثیر داشته است ؟ ٢-٣-٢-١- زاویۀ دید، در داستان «آی ابراهیم » زاویۀ دید، اول شخص است و راوی، نوجوانی است که درون ماجراست و از دید خود، داستان را نقل میکند؛ به همین دلیل در بیان احساسات و تجربیات و هیجاناتش ، رابطۀ صمیمانه ای با خواننده برقرار میکند و تأثیر بیشتری بر خوانندگان میگذارد.