چکیده:
یکی از شروط موقوف علیهم، شرط تعیین است و منظور از آن این است که عین باید بر شخص معینی وقف شده باشد. اما از آنجا که در تعریف وقف بین فقهای امامیه و اهل سنت اختلاف است و از طرف دیگر تفاوت در تعریف سبب تفاوت در شرایط وقف و موقوف علیهم خواهد شد، لذا پس از ارائه تعریف وقف در اصطلاح فقهای امامیه و اهل سنت و مشخص کردن صحیح¬ترین تعریف، شرط تعیین را بیان می¬کنیم و به بررسی فروعات آن و اختلافات فقها در آن¬ها می¬پردازیم. در ضمن این تحقیق مشخص خواهد شد که علی رغم اختلاف¬هایی که بین فقهای امامیه و فقهای اهل سنت در این مسئله وجود دارد، در بسیاری از موارد نیز با یکدیگر مشترک می-باشند.
خلاصه ماشینی:
"به نظر میرسد که بین فقهای امامیه در این مسئله هیچ گونه اختلافی وجود نداشته باشد؛ برای مثال در قواعد الأحکام آمده است که اگر چیزی را بر یکی از دو شخص و یا یکی از دو گروه یا بر مرد یا زنی غیر معین وقف کنند، آن وقف باطل خواهد بود (علامه حلی، 1413، ج2، ص391) دلیل بطلان این است که موقوف علیهم موجود نیستند؛ زیرا آن چه معین نیست موجود نیست، و نیز برای اینکه وقف مقتضی تملیک است و تملیک به غیر معین معقول نیست (محقق کرکی، 1414، ج9، ص39) این در حالی است که در کتاب مفتاح الکرامۀ از غنیۀ و سرائر حکایت اجماع بر مشروط بودن تعیین موقوف علیهم شده است (حسینی عاملی، 1419، ج21، ص561) فقهای معاصر نیز به اعتبار این شرط تصریح کردهاند (حکیم، 1410، ج2، ص250؛ امام خمینی، بی تا، ج2، ص71) در فقه عامه نیز حنفیه و حنابله وقف بر مجهول را صحیح نمیدانند اما چنین وقفی در نزد شافعیه و مالکیه بلامانع است (الزحیلی، بی تا، ج10: 333) <H2>4.
منظور از این عنوان مواردی است که میدانیم وقف از آغاز به طور صحیح برای مصارف معینی انجام شده، اما اکنون به دلایلی آن موارد مجهول شده است (حائری، 1422: 163) در قواعد آمده است که در صورت شناخته نشدن ارباب وقف، وقف در موارد بر به مصرف میرسد، زیرا تعیین جهت موقوف علیهم غیر ممکن است، لذا حکم وقف بر مصلحتی پیدا می کند که رسم آنها باطل شده است (علامه حلی، 1413، ج2، ص393) صاحب جواهر میفرمایند هر چند سبزواری در کفایة توقف کرده است اما باید گفت که این توقف صحیح نیست زیرا بدیهی است که این موارد از موارد اموال مجهول المالک است (نجفی، 1404، ج28، ص112) مستند این حکم روایت ابن راشد است که میگوید از ابالحسن(ع) پرسیدم که زمینی را به دو هزار درهم خریدم."