چکیده:
تعیین مؤلفههای حکمرانی شایسته یکی از دغدغههای ذهنی بشر کنونی در حوزههای اجتماعی میباشد که لازم است با رویکردی اندیشهای به این موضوع پرداخته شود. در این مقاله سعی شده است با جمعبندی از نظریههای مربوط به این حوزه و با رجوع به اندیشه اسلامی و سیره حکومتی پیامبر اسلام(ص)، مؤلفههای اساسی حکمرانی شایسته در دوره 10ساله حکومت ایشان در مدینةالنبی استخراج گردد تا گامی مؤثر در موضوعات میانرشتهای جدید برداشته شود. استخراج سیره طبق اصول مطالعات سیرهپژوهشی و روش تحلیل دادهها بر اساس مطابقت با چارچوب نظری یعنی حکمرانی مطلوب انجام شده است. بر این اساس، ضمن بررسی الگوهای مختلف بازآفرینی دولت، خدمات عمومی جدید و مردمسالار در حوزه حکمرانی شایسته، الگوی دولت مردمسالار که شامل 6مؤلفه اصلی حکمرانی شایسته است، همخوانتر از الگوهای دیگر برای تحلیل سیره ایشان در موضوع مورد نظر تشخیص داده شد. با بهرهای که از آثار موجود در این زمینه برده شد، مؤلفههای حکمرانی شایسته بدین شرح مورد توجه واقع شد: قانونگرایی، فسادستیزی، شفافیت، رفق و مدارا، عدالتمحوری، مشارکتطلبی، اثربخشی و پاسخگویی.
Determining the components of Good Governance is one of the mental concerns of the present human in the social sphere, which needs to be studied with a thought-based approach. In this paper, we try to extract the essential components of Good Governance during the 10-year government of Prophet Mohammad(PBUH) in Medina by using theories related to this field and referring to the Islamic thought and the Governmental Sire of him. Sire extraction was done according to the principles of Sire Researching and It has been analyzed by matching theoretical framework. So, in addition to looking at different patterns of state regeneration, new public services, and democratic models of Good Governance, the model of a democratic state, which includes six main components of Good Governance, is more conformity compared to other patterns for analyzing Sire in this subject. By using researchs in in this field, the components of Good Governance are: Legalism, Anti-Corruption, transparency, toleration, Justice-Based, Political participation, effectiveness, and responsibility.
خلاصه ماشینی:
این اتفاق را میتوان گام دیگری برای نمایش رفق و مدارای نبی مکرم اسلام (ص) دانست؛ ـ حضرت در ماجرای فتح مکه که بهعلت پیمانشکنی مشرکان و نقض صلح حدیبیه اتفاق افتاد (ابنهشام بیتا: ج 2، 389) بهجای انتقام مقرر فرمود تا خانۀ ابوسفیان محل امن اعلام شود و هرکه در آن خانه پناه گیرد امنیت یابد (همان: ج 2، 403)؛ ـ در پایان سال ششم هجری، پیامبر اسلام (ص) عزم سفر عمره بهسوی مکه کرد و درقالب دو کار پیام صلح خویش را بهنمایش گذارد: همراهبردن شتران قربانی و محرمشدن مسلمانان در نزدیکی مدینه در محلی بهنام ذیالحلیفه (قرشی 1380: 285- 286).
تلاش حضرت برای تحقق حکمرانی شایسته با تشکیل حکومت اسلامی در مدینه آغاز شده است که میتوان آن را بهصورت زیر خلاصه کرد: ـ در حوزۀ قانونگرایی، حضرت ضمن وضع قوانین لازم در جامعۀ مدینه خود، اطرافیان، و تمام مسلمانان را به رعایت و احترام به قانون سفارش کردهاند است.
این ویژگی تحقق جنبۀ مردمی حکومت و سبب دلبستگی بیشتر مردم به حکومت اسلامی را در پی داشته است؛ ـ حکومت پیامبر اسلام (ص) در حوزۀ اثربخشی تغییر مثبت ذهنیت تثبیت موقعیت خود در جامعه و همچنین با تولید ظرفیت، که ازطریق عمومیسازی فرهنگ مطلوب، نهادسازی، و مدیریت صحیح بحرانها صورت میپذیرد، اثربخشی اجتماعی را محقق کرده است؛ ـ حکومت نبوی، با حساسیت و اهتمامی که به افکار دارد، سعی دارد تا به سؤالات و انتقادات مردم پاسخگو باشد.