چکیده:
وجود «امام»، مصداق و مظهر کامل لطف الاهی برای مکلفان، حافظ و مجری احکام شریعت، مقتدای امت و فلسفه آفرینش است.
چگونگی تحقق اهداف و آثار یاد شده از طریق امام غایب، پرسشی است که از دیر زمان مطرح بوده و از سوی پیشوایان معصوم و عالمان امامیه به آن پاسخ داده شده است. اما – تا آن جا که نگارنده آگاهی دارد ـ تاکنون اثری که همه ابعاد این مسئله را محققانه بررسی کرده باشد، نگارش نیافته است. نوشتار حاضر آثار امام غایب علیه السّلام را در دو قلمرو «تکوین» و «تشریع» مورد پژوهش قرار داده است. نقش فاعلی و غایی امام در نظام آفرینش، حفظ شریعت، هدایت باطنی، رهبری علمی و سیاسی با واسطه، عنایتهای ویژه، ارتباط از طریق دعا و زیارت؛ موضوعاتی است که این نوشتار به آنها پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
آثار تکوینی و تشریعی امام زمان (در عصر غیبت علی ربانی گلپایگانی 1 چکیده وجود «امام»، مصداق و مظهر کامل لطف الاهی برای مکلفان، حافظ و مجری احکام شریعت، مقتدای امت و فلسفه آفرینش است.
برآیند این دو جلوه یا نقش تکوینی امام در نظام آفرینش که در روایات مطرح شده است، «امان بودن» امام( برای عالم میباشد؛ چنانکه امام عصر( در توقیع خود به اسحاق بن یعقوب، پس از بیان اینکه مردم از وجود او در دوران غیبت همانگونه بهرهمند میشوند، که از خورشید در پس ابرها؛ فرموده است: «إنی لأمان لأهل الارض، کما ان النجوم أمان لأهل السماء؛ من برای اهل زمین امان هستم؛ همانگونه که ستارگان برای اهل آسمان امان میباشند» (صدوق، 1416: ح2، ص485).
امام، از آن حیث که انسان است، مانند سایر افراد بشر نسبت به افعال خود، دارای هر دو گونه فاعلیت ایجادی و اعدادی است؛ اما این معنای از فاعلیت مورد بحث کنونی ما نیست، برای آگاهی از متن و منابع «حدیث امان» در آثار شیعه و اهل سنت (ر.
از اینرو، امکان بهرهگیری هدایتی و معنوی از وجود امام عصر( نسبت به امامان دیگر کمتر است؛ با اینحال، لطف بودن امام برای مکلفان به کلی منتفی نیست؛ زیرا اولا، همانگونه که در روایات بیان شده است، امام( به صورت ناشناس در مناطق مختلف و در میان مردم حضور مییابد و از نزدیک، گفتار و رفتار آنان را مشاهده میکند.