چکیده:
خشکسالی از جمله بلایای طبیعی است که به صورت متناوب جوامع بشری را از طریق اثرات
منفی بر روی منابع آب و کشاورزی و به تبع آن اقتصاد این جوامع را دچار مشکل می سازد. هدف از این مقاله بررسی شدت خشکسالی در سال آبی 1386 - 87 و اثرات آن بر روی منابع آب و کشاورزی شهرستان مرودشت است. برای انجام تحقیق از داده های بارش شهرستان مرودشت در
یک دوره آماری 20 ساله و همچنین آمار میزان خروجی، ورودی و حجم مخزن سد درودزن و
میزان برداشت محصولات کشاورزی از جمله گندم، جو و برنج در واحد سطح استفاده شده است.
محاسبه شده است. SPI شدت خشکسالی در این تحقیق به وسیله شاخص استاندارد شده بارش
1386 از شدت بسیار بالایی - نتایج این تحقیق نشان می دهد که خشکسالی در سال آبی 87
برخوردار بوده و اثرات منفی شدیدی بر منابع آب و کشاورزی شهرستان مرودشت داشته است.
تغییرات سطح آبهای زیر زمینی و ورودی سد درودزن دارای یک تاخیر زمانی نسبت به تغییرات
می باشد. در سال آبی مورد مطالعه به دلیل عدم تامین نیاز آبی محصولات کشاورزی SPI شاخص
در دوره رشد، میزان برداشت این محصولات در واحد سطح کاهش زیادی نسبت به دوره های قبل
دارد، برای مثال میزان برداشت محصول گندم در شهرستان مرودشت در سال آبی مورد مطالعه 38/3
درصد نسبت به سال قبل(1385 - 86) کاهش داشته است
خلاصه ماشینی:
برای انجام تحقیق از داده های بارش شهرستان مرودشت در یک دوره آماری ٢٠ ساله و همچنین آمار میزان خروجی ، ورودی و حجم مخزن سد درودزن و میزان برداشت محصولات کشاورزی از جمله گندم ، جو و برنج در واحد سطح استفاده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) خشکسالی هیدرولوژی با توجه به شدت و دوام خشکسالی در سال آبی مورد مطالعه ، و کاهش میزان نفوذ آبها سطحی به سفره های زیر زمینی ، ارتفاع آبهای زیرزمینی در دشتهای شهرستان مرودشت دچار افت شدیدی شده اند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به جدول (٣) در ماههای فصل بهار به دلیل افزایش تبخیر و تعرق و همچنین افزایش رشد محصول میانگین نیاز آبی بیشتر از ماههای فصول سرد است ، در همین ماهها میزان نزولات جوی نیز کاهش یافته است و بنابر این کمبود نیاز آبی محصول باید از طریق آبیاری به وسیله منابع مختلف صورت گیرد.
بنا براین حدود ٥٨٧ میلی متر از نیاز آبی محصول باید از طریق آبیاری از منابع دیگر تأمین می شد که افت سطح آب زیر زمینی و کاهش خروجیهای سد درودزن به منظور آبیاری محصولات کشاورزی امکان آبیاری مطلوب را در این منطقه فراهم نکرد و میزان برداشت محصول گندم در واحد سطح به مقدار قابل توجهی در سال آبی مورد مطالعه افت داشته است .
در سال آبی مورد مطالعه به دلیل کاهش شدید بارش و عدم تأمین نیاز آبی محصولات کشاورزی از طریق بارش و همچنین افت منابع آب سطحی و زیرزمینی در شهرستان مرودشت ، میزان تولید محصولات کشاورزی نسبت به میانگین دوره ای و نسبت به تولیدات سال آبی قبل دچار افت شدیدی شده است .