چکیده:
با توجه به اینکه تالاب ها معمولا تحت تاثیر متغیرهای دریایی و رودخانه ای هستند وتغییرات در دینامیک دریا ورودخانه برروی آنها اثر می گذارد، شناخت این تاثیرات موجبات برنامه ریزی ها ی بهتر برای حفظ و نگهداری آنها به دست می دهد. در پیشانی دلتاها و جبهه مقدم تمامی تالاب ها ی جزر و مدی سواحل شمالی دریای عمان منطقه پیکانها و یا سدهای ماسه ای قرار دارد. در این تحقیق، فرایندهای هیدرودینامیکی دریای عمان و از طرفی فرایندهای تاثیرگذار از سوی محیط خشکی مانند میزان بار رسوبی حمل شده از رودخانه ها به ساحل در تغییرات دوره ای پیکان ماسه ای کوه مبارک و منطقه چلبی در شمال دریای عمان بررسی شده است. برای این منظور، از تصاویر ماهواره ای در دوره ها ی زمانی مختلف استفاده و با استفاده از نرم افزار Arc GIS وIlwis تجزیه و تحلیل شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با توجه به مورفولوژی خط ساحلی این منطقه میزان جابجایی در طول خط ساحلی بیشتر از سایر نقاط ساحلی است. بررسی تغییرات دوره ای نشان داد بیشترین رشد طولی پیکان ماسه ای در یک دوره 11 (از سال 1371 تا 1382 ) بیش از 3300 متر بوده در حالی که در یک دوره 36 ساله (از سال 1335 تا 1371 ) رشد پیکان ماسه ای فقط 1500 متر است. این افزایش منجر به تغییرات درسطح تالاب چلبی و تالاب های حاشیه دریا دراین منطقه شده است. تغییرات متناوب دوره ای دراثرجذر و مد و امواج و نیز تغییرات دبی رودخانه ها وجریان های ورودی به خورها و میزان بار رسوبی ناشی از این تغییرات جریان رودخانه ها باعث این تغییرات و جابجایی پیکان های ماسه ای و به تبع آن تغییرات تالاب ها شده است.
خلاصه ماشینی:
دراین تحقیق ، فرایندهای هیدرودینامیکی دریای عمان و از طرفی فرایندهای تأثیرگذار از سوی محیط خشکی مانند میزان بار رسوبی حمل شده از رودخانه ها به ساحل در تغییرات دوره ای پیکان ماسه ای کوه مبارک و منطقه چلبی در شمال دریای عمان بررسی شده است .
در رابطه با بررسی ویژگی های لندفرم های نوار ساحلی دریای عمان از جمله سدهای ساحلی رودخانه جگین تاکنون مطالعات جامعی صورت نگرفته است ، اما در مورد سدهای ساحلی شرق تنگه هرمز می توان به مقاله یمانی (١٣٧٨ص٣٤-١٩)، تحت عنوان اثر حرکات آب دریای عمان در تشکیل و تکامل تالابهای جزر و مدی اشاره کرد که به نقش سدهای ساحلی خور کنگان در گسترش تالابهای جزر و مدی منطقه پرداخته است .
ازطرف دیگر، هر چند میزان تأثیر امواج به عواملی مانند شکل کلی کرانه ، جهات جریان موج و بادگیر مؤثر بستگی دارد ولی آنچه مسلم است تأثیر عواملی مانند جریان عمومی آب دریای عمان در نیمه شمالی با جهت شرقی غربی و سرعت زیاد آن در نزدیکی تنگه هرمز و همچنین تأثیر امواج درجه دوم و سوم که از سمت جنوب و جنوب شرق می وزند سبب شده است که مسیر و جهت پیکان ماسه ای شرقی غربی و برخلاف جهت امواج غالب غربی باشد.
شاید اثر جزر و مد در منطقه مورد بررسی با توجه شیب بسیار کم ساحل از سایر پارامترهای دیگر محیطی مانند جریان های دریایی و امواج در توزیع و جابجایی رسوبات بیشتر باشد.