چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تمهید زمینه مناسب جهت برنامه ریزی توسعه منطقه ای، به سنجش سطح توسعه مکانیزاسیون کشاورزی شهرستان های استان کرمانشاه پرداخته است. در این راستا از 12 شاخص مکانیزاسیون بهره گیری شده و 7 شاخص توسعه زیرساختی و 8 شاخص توسعه نهادی بخش کشاورزی نیز در ارتباط با آن ارزیابی شده اند. پس از رفع اختلاف مقیاس و وزن دهی به هر شاخص با استفاده از تحلیل عاملی، شاخص ترکیبی نهایی محاسبه شد. نتایج گویای آن است که ضریب تغییرات استفاده کنندگان کودپاش به بهره بردار (0.973) نشانگر بیشترین اختلاف و ضریب تغییرات شاخص استفاده کنندگان تراکتور نسبت به کل بهره برداران (0.309) مبین کمترین اختلاف بین شهرستان های استان است. بر پایه شاخص ترکیبی مکانیزاسیون شهرستان های کرمانشاه و سرپل ذهاب در رتبه های اول و دوم و پاوه و ثلاث و باباجانی در ردیفهای دوازدهم و یازدهم جای گرفتند. همچنین بین شاخص های ترکیبی توسعه زیرساختی و توسعه نهادی با توسعه مکانیزاسیون وجود رابطه مثبت و معنی دار تایید شده است.
خلاصه ماشینی:
سطح بندی شهرستانهای استان بر حسب توسعه مکانیزاسیون کشاورزی (رجوع شود به تصویر صفحه) نسبت کودپاش به بهرهبردار نشانگر آن است که در شهرستان های کرمانشاه و سرپل ذهاب بـه ترتیب در ازای هر هزار بهرهبردار ٢٨/٤ و ١٦/٧ دسـتگاه کودپـاش وجـود دارد.
بررسی شاخص ترکیبی به دست آمده برای مکانیزاسیون نشانگر آن است که شهرستان های کرمانشاه و سرپل ذهاب با بیشترین برخورداری در بین شهرستانهای استان به ترتیب در رتبه هـای اول و دوم جای گرفته اند.
شاخص ترکیبی حاصـله بـرای زیرسـاختهای بخـش کشاورزی استان گویای آن است که شهرسـتانهـای کنگـاور و اسـلامآبـاد غـرب بـه ترتیـب رتبه های اول و دوم را به خود اختصاص داده و در مقابل شهرستان هـای ثـلاث و باباجـانی و پاوه به ترتیب در رتبه های دوازدهم و یازدهم جای گرفته و از حیـث وضـعیت زیرسـاختی از شرایط مطلـوبی برخـوردار نیسـتند (شـرکت آب منطقـه ای کرمانشـاه، ١٣٩٠ - دفتـر آمـار و اطلاعات استانداری کرمانشاه، ١٣٨٥ - مرکز آمار ایران، ١٣٨٢) جدل ٤.
سطح بندی شهرستانهای استان بر حسب توسعه زیرساختی بخش کشاورزی (رجوع شود به تصویر صفحه) بر حسب شاخص ترکیبی توسعه نهادی شهرستان های کرمانشاه و اسلام آباد غرب رتبـه هـای اول و دوم و شهرستانهای پاوه و قصرشیرین رتبه های یازدهم و دوازدهم را کسـب کـردهانـد (دفتـر آمار و اطلاعات استانداری کرمانشاه، ١٣٨٧- مرکز آمار ایران، ١٣٨٢).
٣) از آنجا که ضریب تغییرات شاخص ترکیبی توسعه زیرسـاختی بخـش کشـاورزی بـین شهرستان های استان بالا بوده و رابطه این شـاخص بـا توسـعه مکانیزاسـیون کشـاورزی تأیید شده است ، پیشنهاد می شود شهرستانهای با سطح توسعه کمتر، از نظر گسـترش و تقویت زیرساختهای بخش کشاورزی در اولویت قرار گیرند.