چکیده:
مراکز آموزش عالی به عنوان بخشی از فضاهای پررونق شهری، به دلیل دارا بودن ظرفیت های بالقوه فرهنگی و ارائه خدمات در سطح بالای جامعه شهری از جمله مستعدترین فضاهای فرهنگی شهری در توسعه ی پایدار فرهنگ شهری به شمار می روند. این مراکز در نقاط شهری به سبب ویژگی های خاص خود، کارکردهای متنوعی در فرهنگ سازی و ارتقا عملکردی فرهنگ شهرنشینی در کلان شهرها را به عهده دارند، لذا شناخت ابعاد و ماهیت مراکز آموزش عالی به عنوان فضای مطلوب شهری در الگوسازی و ایجاد بستر مناسب جهت انتقال ارزش های زندگی شهری و توسعه فرهنگ شهری اهمیت بسیاری دارند. فرهنگ شهری و مراکز آموزش عالی مفاهیم و دیدگاه هایی را در ادبیات تحقیق نشان می دهند که برخاسته از حوزه های نظری افرادی است که در این سطح تحقیق کرده اند. در این مقاله سعی شده است ضمن جمع آوری اطلاعات از طریق کتابخانه ای و بررسی مبانی نظری به روش تحلیل محتوا به پرسش های مطرح شده پاسخ دهد، و در پایان به منظور معرفی جایگاه مراکز آموزش عالی در ارتقای فرهنگ شهری و دستیابی به توسعه پایدار فرهنگ شهری در کلانشهرها پیشنهادها و توصیه هایی براساس یک مدل تحلیلی ارائه نماید.
خلاصه ماشینی:
رهنمایی در کتاب خود با عنوان «توزیع بهینه دانشگاه ها و مراکز علمی با نگاهی به جغرافیای فرهنگ در ایران» با تجزیه و تحلیل ساختاری مراکز آموزش عالی ضمن بررسی عملکردهای فضایی و آثار فرهنگی در مناطق شهری کشور راهکارهای علمی را برای الگوی توزیع فضایی و مکانیابی آنها ارائه نموده است و می نویسد: طبیعی است که شهرها دارای نوعی رسالت و عملکرد فرهنگی در کنار سایر عملکردهای، اقتصادی، اجتماعی ، سیاسی و ...
الگوی پراکنش فضایی مراکز آموزش عالی در همه ابعاد فضایی ، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی شهر تأثیرگذار است ، احداث یک دانشگاه در یک شهر یا بخشی از یک شهر تنها یک افزایش کمی و تک بعدی در شهر محسوب نمی شود، بلکه زنجیرهای از واکنشها و تأثیرات جغرافیایی گسترده ای را بر توسعه فضایی واجتماعی شهر ایجاد می نماید، مراکز آموزش عالی در فضای شهری، از یک سو، در توسعه فضای کالبدی و فیزیکی شهر، به عنوان عاملی تأثیرگذار می توانند در جهت دهی و هدایت توسعه شهر نقش مؤثری را ایفا نموده، و از سوی دیگر، علاوه بر وظایف علمی ، آموزشی وتحقیقاتی ، نهادهای فرهنگی تلقی می شوند که با توجه به جایگاه خاص خود می توانند بستر مناسبی را برای تغییر در نحوه نگرش به شهر و رفتار شهروندان در محیط شهری و دستیابی به توسعه پایدار فرهنگی شهرها هموار کنند.