چکیده:
در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، مهاجرت از روستا به شهر در زمره اساسی ترین مسائل اجتماعی و اقتصادی به شمار می آید. این مهاجران هم در مبدا و هم در مقصد مسائل و مشکلاتی از جمله؛ بروز نابسامانی های متعدد ناشی از فشار بر منابع و امکانات محدود جوامع شهری ، بیکاری و کم کاری ، کمبود فضای زیستی و آموزشی ، آلودگی هوا و محیط زیست، سالخوردگی و زنانه شدن نیروی کار کشاورزی ، تخلیه روستاها و ... را به وجود می آورند. در این میان نقش و عملکرد مدیریت روستایی در جلوگیری از مهاجرت و ماندگاری جمعیت اهمیت زیادی دارد. از دیدگاه راهبردی با تاکید بر توسعه پایدار یکی از راه های ماندگاری جمعیت در روستاها برنامه ریزی مدیریت روستایی بر پایدار نمودن کیفیت زندگی روستاییان شامل دست یابی به برابری وحفظ تنوع فرهنگی، افزایش حس جمعی و شهروندی، دست یابی به کیفیت و بهتر نمودن کیفیت زندگی و هر نوع تغییر در فعالیت های اقتصادی که موجب ارتقاء و بهبود کیفیت زندگی شود معرفی شده است. در این مقاله با استفاده از ابزار تحلیلی مبتنی بر تکنیک SWOTنقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت ها وتهدیدهای خارج از عرصه سکونتگاه های روستایی ناحیه مرکزی دهستان اردبیل با دید یکپارچه تبیین شده واقدامات راهبردی مربوط به برنامه ریزی برای ماندگاری جمعیت در روستاها از دیدگاه شوراها مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهند که می توان از طریق توسعه کارآفرینی و نیز رویکرد مشارکتی به برنامه ریزی توسعه روستایی، ضمن تقویت روحیه و بسط انگیزه زمینه های امیدواری را در روستاها تقویت نموده تا از این طریق انگیزه ماندگاری در روستاها را تحکیم بخشید.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با استفاده از ابزار تحلیلی مبتنی بر تکنیکSWOT نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت ها وتهدیدهای خارج از عرصه سکونتگاههای روستایی ناحیه مرکزی دهستان اردبیل با دید یکپارچه تبیین شده واقدامات راهبردی مربوط به برنامه ریزی برای ماندگاری جمعیت در روستاها از دیدگاه شوراها مورد مطالعه قرار گرفته است .
در این روش ابتدا با توجه به بررسی های صورت گرفته روی محیط داخلی و خارجی محدوده، فهرستی از نقاط قوت، ضعف ، فرصت ها و تهدیدهای مؤثر در مهاجرتهای روستا- شهری (ماندگاری جمعیت ) مورد شناسایی قرار گرفت و سپس به وسیله نظرخواهی از مردم و وزندهی به هر کدام از این مسائل و سپس محاسبه و تحلیل آنها، اولویت ها مشخص شد و در نهایت ، جهت تقلیل نقاط ضعف و تهدیدها و تقویت و بهبود نقاط قوت و فرصت های موجود در ارتباط با برنامه ریزی شوراها برای ماندگاری جمعیت در نواحی روستایی مطالعه شده، راهبردهای مناسبی ارائه گردید.
جدول ٦: راهبردهای تهاجمی پیشنهاد شده برای اقدمات و برنامه ریزی مؤثر (رجوع شود به تصویر صفحه) همان طور که در جدول شماره (٦) نشان داده شده است در راهبرد مطرح شده چند اولویت قابل استفاده خواهد بود تا از طریق آن مدیریت روستایی و شورها می توانند با به کارگیری فرصت های موجود ونیز قوتهای داخلی ناحیه اقدامات مؤثری را جهت ماندگاری جمعیت در مناطق روستایی ارائه دهند؛ در این راهبرد به اقداماتی نظیر بهره گیری از جاذبه های طبیعی و جاذبه های فرهنگی به منظور توسعه گردشگری روستایی در راستای توسعه اشتغال زایی و تنوع شغلی ، اقدامات اولیه دولت از قبیل ارائه تسهیلات و وامهای کم بهره به روستاییان جهت بسط و توسعه فعالیت های کشاورزی و...