چکیده:
امروزه طرح های هادی با هدف ساماندهی و بهسازی بافت کالبدی نواحی روستایی انجام می شود. میزان موفقیت طرح های هادی اجرا شده و رضایت مندی مردم، یکی از مهمترین موضوعات مورد مطالعه در علم جغرافیای روستایی می باشد. همسو با چنین موضوعی، تحقیق حاضر هدف دارد دیدگاه روستاییان و مسئولین در زمینه میزان موفقیت و تاثیربخشی طرح های هادی و میزان رضایت مندی از نتایج اجرای این طرح ها را ارزیابی کند. جامعه آماری شامل 5 روستای بخش مرکزی شهرستان رشتخوار می باشد که طرح هادی آن اجرا شده است. جامعه نمونه برای روش شناسیQ شامل 30 نفر از مسئولین، متخصصان و مردم محلی و برای روش شناسی معمولی 348 سرپرست خانوار می باشد. روش تحقیق کمی و کیفی بوده و از روش های کتابخانه ای، و میدانی با ابزار پرسشنامه و مشاهده برای گردآوری داده ها استفاده شده است. به-منظور تحلیل نوع ادراک مردم و مسئولان از روش شناسی Q، و برای تعیین مطلوبیت شاخص های موفقیت طرح هادی از آزمون Anova و on sample t-test استفاده شده است. یافته های حاصل از تحلیل روش شناسی Q نشان داد ادراکات مردم و مسئولان 4 نوع - شامل موافقین اصلاح طرح های هادی؛ موافقین شدید اجرای طرح ها با روند فعلی؛ موافقین منطقی و متعادل، و مخالفین طرح های هادی- است. همچنین یافته های حاصل از تحلیل Anova نشان داد تاثیرگذاری طرح های هادی در اکثر زمینه ها منفی می باشد و تنها در زمینه تسهیل حمل و نقل و کیفیت بخشی به معابر روستایی موفقیت حاصل شده است. همچنین یافته های آزمون T نشان داد نوع ادراک محیطی مردم و مسئولان مهمترین عامل موثر بر وجود اختلاف نظر بین مردم و مسئولان در مورد تاثیربخشی طرح های هادی می باشد.
خلاصه ماشینی:
عظیمی و جمشیدیان (١٣٨٤)، در مقاله ای تحت عنوان "بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح های هادی در سکونتگاههای روستایی در غرب گیلان"، نشان می دهند که اجرای طرح های هادی روستایی باعث پیشرفت نسبی زندگی مردم و افزایش امیدواری آنها به سکونت روستاهای برخوردار از این طرح شده است و در حالی که اجرای طرح هادی از لحاظ خدماترسانی به طور نسبی موفق بوده اند به لحاظ رعایت مسائل زیست محیطی و مشارکت مردمی بویژه در فرآیند تهیه طرح، چندان موفق عمل نکردهاند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) یافته های تحقیق در راستای آزمون فرضیه تحقیق که می گوید "در خصوص میزان موفقیت طرح های کالبدی اجرا شده در نواحی روستایی شهرستان رشتخوار میان مردم و مدیران ذیربط اختلافنظر وجود دارد" از تحلیل عاملی Q، و سپس از آزمون Anova و T استفاده شد که نتایج آن به تفکیک در پی می آید.
جدول ٤: نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای (حد مبنا ٥ است ) (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) جمع بندی و نتیجه گیری در راستای آزمون فرضیه "به نظر می رسد درخصوص میزان موفقیت و تاثیربخشی طرح های کالبدی اجرا شده در نواحی روستایی شهرستان رشتخوار میان مردم و مدیران ذیربط اختلاف نظر وجود دارد".
لذا در عمل برای عامه مردم محلی جایگاه مشارکتی در تدوین طرحها در نظر گرفته نشده که این خود نشانگر غلبه رویکرد غالب برنامه ریزی عقلایی در فرآیند تهیه و اجرای طرح های هادی می باشد.