چکیده:
جنگل یکی از بااهمیت ترین منابع از لحاظ تولید اکسیژن، کاهش آلودگی و تنوع بخشیدن به محیط زیست، به عنوان منبعی مهم برای بقای نوع بشر و در کل محیطی امن برای حیات وحش به شمار می-آید. اقلیم و پارامترهای آن نقش اساسی در شکل گیری و حیات آنها دارند. در ایران جنگل های رویشی گوناگونی وجود دارد. جنگل های بلوط غرب کشور دومین عرصه عظیم جنگلی ایران به شمار می روند. در سال های اخیر این پهنه جنگلی دچار خشکیدگی شده است. هدف اصلی در این تحقیق پایش خشکیدگی جنگل ها در استان ایلام می باشد. بدین منظور از داده های ایستگاه های همدیدی برای بررسی شرایط اقلیمی و داده های سنجش از دوری برای بررسی روند خشکیدگی در منطقه استفاده شد. نتایج نشان داد که در سطح استان ایلام و به ویژه جنگل های استان رخداد پدیده خشکسالی در اثر کاهش بارندگی از فراوانی قابل توجهی برخوردار است. شدیدترین خشکسالی ها طی سال های 2008 و 2005 اتفاق افتاده است. در نتیجه این تغییرات رویش درختان منطقه نیز طی همین دوره دستخوش تغییرات زیادی شده است؛ چرا که بررسی روند زمانی سبزینگی درختان منطقه نشان داد که طی سال های 2008 و 2005 از مقدار سبزینگی درختان به طور قابل توجهی کاسته شده است. این شرایط نشان دهنده ارتباط مستقیم بین پارامتر اقلیمی بارش با سبزینگی درختان منطقه است.
خلاصه ماشینی:
هدف تحقیق حاضر بررسی زمانی پدیده خشکسالی در جنگل های بلوط استان ایلام با تلفیق دادههای اقلیمی (دما و بارندگی ) و دادههای سنجش از دوری می باشد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) داده های مورد استفاده برای بررسی زمانی پدیده خشکیدگی در جنگل های استان ایلام دو سری داده اقلیمی (دما و بارندگی ) و داده سنجش از دوری (تصاویر MODIS) مورد استفاده قرار گرفت .
طبقات مختلف خشکسالی براساس شاخص نمره استاندارد بارش (رضیئی و فتاحی ، ١٣٩٠) (رجوع شود به تصویر صفحه) در مرحله بعد، با استفاده از روش طبقه بندی نظارت نشده ISODATA سه طبقه پوشش جنگلی کم تراکم ، نیمه متراکم و متراکم بر روی تصاویر TERRA/MODIS تفکیک شد و شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI) برای هر کدام از طبقات و طبق رابطه (٢) محاسبه شد (٢٠٠٤ ,Thenkabail).
بررسی و مقایسه پوشش های مختلف جنگل طی دوره آماری نیز بیانگر کاهش میزان NDVI در سال های ٢٠٠٨ و ٢٠٠٥ می باشد که نشاندهنده فراگیر بودن روند کاهشی در منطقه مورد مطالعه است (شکل ٥).
از دادههای مودیس جهت ارزیابی روند خشکسالی در مطالعات مختلف شامل عرفانیان و همکاران (١٣٩٣) و (٢٠١٦) Klisch and Atzberger استفاده شده است و کارایی این دادهها را به خوبی مشخص نمودهاند.
اینچنین همخوانی بین داده اقلیمی و سنجش از دوری نشان از قابلیت تلفیق این دو نوع داده در پایش شرایط خشکسالی جنگل های بلوط دارد.
، (١٣٩٠)، بررسی امکان استفاده از شاخص پوشش گیاهی NDVI در تحلیل خشکسالی های استان اصفهان، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، ١ (٤): ١٦-١.