چکیده:
معمولا در هر شهری، مکانی وجود دارد که ما از آن به عنوان محلات خطرناک یاد می کنیم و در این مناطق جرائم به سادگی اتفاق می افتد و وقتی مجبور به گذر از این خیابان ها یا محلات هستیم فقط می خواهیم سریع عبور کرده و همیشه علل پیدایش چنین اماکنی در شهرها برای همگان جای سئوال دارد. در واقع اگر افراد مکانی را برای زندگی انتخاب می نمایند، حتما اولین مسئله ای که ذهنشان را به خود مشغول می کند وجود امنیت است، چرا که امنیت یک شاخصه مهم برای بالا بردن کیفیت زندگی اجتماعی محسوب می شود و یکی از عواملی که امنیت را در فضا بوجود می آورد عوامل محیطی شکل دهنده به آن فضا است. به همین واسطه هدف مقاله حاضر، بررسی عوامل محیطی موثر بر وقوع جرم سرقت می باشد. محدوده مورد مطالعه شهر قم بوده و مناطق 1 و 7 این شهر به صورت موردی بررسی شده است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی بر پایه پیمایش است و از فن پرسشنامه استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که از دیدگاه ساکنین منطقه یک شهر قم شاخصه نگهبان محله با میانگین4.21 می تواند در کاهش جرم سرقت بیشترین تاثیر را داشته و میزان تراکم جمعیت کمترین اثر را خواهد داشت، از طرف دیگر ساکنین منطقه هفت افزایش کیفیت درب و پنجره ها را با میانگین4.46عامل اصلی در کاهش جرم و گویه تامین امکانات و تاسیسات برای عملکرد بهتر محله از جانب شهرداری را دارای کمترین تاثیر می دانند. هم چنین بین توجه شهرداری ها با ضریب همبستگی48/0 همانند حفاظت فیزیکی محله با ضریب29/0و کاهش جرم سرقت در مناطق 1 و 7 ارتباط مستقیمی وجود دارد به طوری که هرچه حفاظت فیزیکی و تامین امکانات، تاسیسات و زیرساخت های شهری بیشتر باشد میزان جرم سرقت در این مناطق کاهش پیدا خواهد نمود.
خلاصه ماشینی:
هم چنین بین توجه شهرداری هـا بـا ضـریب همبسـتگی ٠/٤٨ همانند حفاظت فیزیکی محله با ضریب ٠/٢٩و کاهش جرم سرقت در مناطق ١ و ٧ ارتباط مستقیمی وجود دارد به طوری کـه هرچـه حفاظت فیزیکی و تامین امکانات ، تاسیسات و زیرساخت های شهری بیشتر باشد میزان جرم سـرقت در ایـن منـاطق کـاهش پیـدا خواهد نمود.
براین اساس است که باید طراح شهر یا معمـار، در فراینـد طراحـی و جـایگزینی فضایی چه در مقیاس شهری یا در حد پلان ساختمان ، به این نکته توجه داشته باشد که از طراحی فضا بـدان گونـه کـه امکان نظارت عمومی را کاهش می دهد و یا نحوه دسترسی به مناطق جرم خیز را افزایش می دهد، جلـوگیری بـه عمـل آورند (حسینی ،١٣٩٢: ٣٩).
سردره (١٣٩٢) در مقاله خود با عنوان امنیت در فضاهای شهری مطالعه موردی شهر قزوین بـه ایمـن سـازی فضـاهای شهری با استفاده از رویکرد طراحی محیطی می پردازد و معتقد است رعایت استانداردهای طراحی محیطـی بـا رویکـرد پیشگیری از جرم در محیط مسکونی باعث کاهش جرم خیزی و وقوع جرم در محله می گردد، ولی این مورد برای ارتقا سطح احساس امنیت ساکنین کافی نبوده و به نظر می رسد میزان اجتماع پذیر بودن فضا و میزان حس تعلـق سـاکنین بـه آن و سایر عوامل محیطی و روانی هستند که تأثیر زیادی بر احساس امنیت دارند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) براساس نتایج به دست آمده از جدول (٨) می توان نتیجه گرفت که در سطح معنـاداری ٠/٠٥ بـین توجـه شـهرداری هـا همانند حفاظت فیزیکی محله وکاهش جرم (سرقت ) در دو منطقه مورد مطالعه ارتباط مستقیمی وجود داشـته و شـدت همبستگی آن ٠/٤٨ و در جهت مثبت می باشد که بیانگر رابطه قوی بین دو متغیـر اسـت .