چکیده:
از جمله محورهای مهم در بحث «ولایت فقیه»، موضوع «ضرورت تشکیل حکومت توسط فقیهان» است که بر باورمندی به مسئله «ولایت سیاسی فقیه» مبتنی است.
این موضوع، در «رساله ولایت فقیه» سید مصطفی خمینی انعکاس پردامنهای یافته است. در این نوشتار، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی ادله غیرلفظی ضرورت تشکیل «حکومت دینی» از دیدگاه ایشان پرداختهایم.
استنتاج از سیره معصومان علیه السّلام، مبانی دینشناسانه، اجماع مسلمین، اصل مصلحت، قاعده میسور و ترتب، اصل عدالت گستری؛ از جمله ادله مورد اتکای ایشان در اثبات ضرورت تشکیل حکومت دینی توسط ولی فقیه است.
مشارالیه گذشته از استدلالهای عقلی، در ضمن یک سلسله مباحث تحلیلی، از کارکردهای رسالت و نبوت و تحلیل ماهوی قوانین اسلامی سخن به میان آورده و معتقد است از آنجا که رهبران الاهی از انبیا و رسولان و ائمه هداعلیه السّلام همه برای اداره جوامع بشری برانگیخته شدهاند؛ نمیتوان در دوران غیبت امام معصوم علیه السّلام ، این تکلیف را ساقط شده و غیرضروری تصور کرد.
خلاصه ماشینی:
تحلیل و بررسی ادله غیرلفظی ضرورت تشکیل حکومت دینی از منظر آیت الله مصطفی خمینی، با محوریت رساله «ولایت فقیه» روح الله شاکری زواردهی 1 ـ سهراب مقدمی شهیدانی 2 چکیده از جمله محورهای مهم در بحث «ولایت فقیه»، موضوع «ضرورت تشکیل حکومت توسط فقیهان» است که بر باورمندی به مسئله «ولایت سیاسی فقیه» مبتنی است.
مشارالیه گذشته از استدلالهای عقلی، در ضمن یک سلسله مباحث تحلیلی، از کارکردهای رسالت و نبوت و تحلیل ماهوی قوانین اسلامی سخن به میان آورده، حفظ جامعه دینی از هرج و مرج و همچنین حراست از مال، جان و نوامیس مسلمین، اجرای دستورات قضایی و اقتصادی شریعت را لازمه تشکیل حکومت دانسته و معتقد است از آنجا که رهبران الاهی از انبیا و رسولان و ائمه هدا( همه بر چنین وظیفهای برانگیخته شدهاند؛ نمیتوان در دوران غیبت امام معصوم(، این تکلیف را ساقط شده و غیرضروری تصور کرد.
با وجود این، جز در مواردی معدود (مزینانی، 1376 و برجی، 1385)، در آثار علمی مرتبط، از قبیل برخی موسوعههای سیاسی(جعفریان، 1384) و حتی بعضی مدخلهای دانشنامهای مربوط به زندگانی سیدمصطفی خمینی (صدر حاج سید جوادی، 1380: ج7، ص280 و دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1394: ج22، ص758)؛ به این اثر ارجمند توجه درخوری صورت نگرفته و در برخی موارد، تنها به ذکر نام این اثر بسنده و در مواردی حتی از ذکر نام این اثر استنکاف شده است (مقدمی شهیدانی، 1396: ص27-51 و مقدمی شهیدانی و …، 1395: ص 162-171).
طرح مسئله مسئله فقدان نص برای اثبات ولایت فقیه در امور سیاسی-اجتماعی در آثار متفکران اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ اما سیدمصطفی خمینی، به دلیل بدیهی بودن موضوع ولایت فقیه، وجود دلیل خاص را غیرلازم برشمرده است: شایسته نیست که مسئله حکومت، صرفا یک مسئله نظری شمرده شود.